Dionne Stax speelt in een pornofilm en Barack Obama waarschuwt voor het gevaar van deepfakes met termen die een Amerikaanse politicus in het openbaar nooit zou gebruiken. Beiden zijn slachtoffer van deepfake: video’s die opzettelijk vervalst en gemanipuleerd zijn met kunstmatige intelligentie. Maar wat is het en hoe kun je het herkennen? Punt zocht het uit.
Filmmakers gebruiken kunstmatige intelligentie in sciencefictionfilms. Special effects worden toegevoegd in een van de vele studio’s in Hollywood, maar de daarvoor gebruikte software is steeds makkelijker gratis te downloaden en te gebruiken via internet. Daarmee maak je eenvoudig vanaf je zolderkamer een deepfake. Je plakt zo het hoofd van een (bekend) persoon op bijvoorbeeld het lichaam van een pornoster.
“De techniek is een bedreiging”, zegt Theo Gevers, hoogleraar Computer Vision aan de Universiteit van Amsterdam in Trouw. “Als je echt niet meer van nep kunt onderscheiden, kun je niet meer uitgaan van de waarheid.” De gemanipuleerde beelden overtuigen mensen van iets dat nooit is gezegd of heeft plaatsgevonden.
Deepfake: (m; meervoud: deepfakes) 1. digitaal gemanipuleerde foto of video van een (bekende) persoon die dingen doet en zegt die hij in werkelijkheid niet gedaan of gezegd heeft – 2019 Van Dale Uitgevers
Deepfake is grofweg onder te verdelen in twee soorten. Bij faceswap wordt het gezicht van de een op de ander geplakt of bestaande filmpjes worden gemanipuleerd. Het is niet eenvoudig te zien, maar denk je te maken te hebben met een nepvideo? Punt zet een aantal een aantal tips op een rijtje om een deepfake te herkennen.
Vervaagde pixels
De ogen van de persoon in de video zijn een belangrijke indicatie. Knipperen ze niet? Dan is de kans groot dat je naar een nepvideo kijkt. Check ook of er vervaagde pixels in beeld zijn en of de mond goed mee beweegt met de rest van de gezicht.
Beperk je niet tot alleen het gezicht. Wat kun je nog meer zien van het lichaam en klopt dat met de bewegingen die het hoofd van de persoon maakt? Een handige tip om al deze indicaties te kunnen herkennen: speel de video vertraagd af, dan vallen de afwijkingen meer op. Ook wijst professor Gevers op het stemgebruik in zo’n video. “Daar kun je vaak aan herkennen of het echt de persoon is in de video of niet.”
Onbekende afzender
Het is belangrijk om kritisch te kijken en te luisteren. Ga de bron van de video na. Een bekende nieuwsbron is betrouwbaar, maar bij een onbekende afzender moeten de eerste alarmbellen rinkelen. Soms is de afzender wel te zien maar ken je de naam niet. Verzamel bewijs dat overtuigt dat het om een deepfake gaat. Heeft de uploader een geverifieerd account op sociale media of kun je op de website informatie over de redactie en contactgegevens vinden? Dan zit het wel snor.
Benieuwd of jij in een deepfake trapt? Test het in de quiz van Professor Gevers.
Bronnen:
Mediawijsheid.nl
https://www.trouw.nl/cultuur-media/nu-kan-iedereen-nepfoto-s-en-video-s-maken-en-dat-is-best-griezelig~bf7cf33d/
Punt. Of had jij nog wat?