De bestorming van het Capitool in Washington door aanhangers van president Trump werd wereldwijd live gevolgd. Zo ook door René van Kuijk, Avansdocent Bestuurskunde en Politicologie. ”De angel moet eruit, de rust moet terugkeren.”
”Ik heb met verbijstering naar CNN gekeken. Het was ongekend”, blikt Van Kuijk terug op de gebeurtenissen van woensdagavond Nederlandse tijd in Washington. Daarbij vielen meerdere doden en gewonden. ”Zoiets is nog nooit gebeurd, en mag ook nooit gebeuren.”
Hoewel het volgens de docent enigszins in de lijn de verwachting lag dat een dergelijk iets zou kunnen gebeuren in het Amerika van nu, was hij toch verrast. ”Ergens had ik de verwachting dat Trump met stille trom zou weggaan. Maar dit was een verrassende climax, zo tegen het einde van zijn ambtsperiode.”
Na de speech die president Trump eerder die middag gaf tijdens een protestactie tegen de verkiezingsuitslag, zat het er volgens de docent aan te komen. ”Dat was pure opruiing en heeft dit tot gevolg gehad. In de letter is het misschien niet verwijtbaar, maar in de geest wel.”
Supermacht
De wereld kende de Verenigde Staten lang als een supermacht die vaak vrede en democratie in andere landen bracht. In dat imago zit volgens de docent nu een fikse deuk en het gaat tijd kosten om daar vanaf te komen. Joe Biden, de elected president, kan daar volgens hem weleens de juiste man voor zijn. ”Hij is politiek wat kleurloos, dat kan goed uitpakken. Zijn speech van woensdagavond was rustig en verbindend. Dat is nodig. De angel moet eruit, de rust moet terugkeren.”
”Uiteindelijk zal je zien dat de democratie dit overleeft. Het piept en kraakt, maar bezwijkt niet. De Amerikaanse instituties zijn sterk. Dat zal in de toekomst wel blijken. Je zag ook dat de Republikeinse partij uiteindelijk niet meeging in wat er gebeurde. Ze zetten, weliswaar laat, hun hakken in het zand. Dat stelt me gerust.”
Zware woorden en morele oordelen
De gebeurtenissen vinden aan de andere kant van de oceaan plaats en kunnen daardoor als een ver-van-mijn-bed-show voelen. Maar dat is volgens de docent niet het geval. ”Ook in Nederland heerst een groot wantrouwen richting de instituties en politiek”, merkt hij op. ”Door corona is dat alleen maar erger geworden. Ook hier gaan een hoop complottheorieën rond. Ook zie je hier veel zware woorden en morele oordelen. Mensen hebben de neiging om de wereld in te delen in wel en niet deugen. Dat is de pest van deze tijd.”
Met een vergelijkbare discussie in Nederland over stemfraude via postbusstemmen en early voting houdt Van Kuijk geen rekening. ”Wat spannender is, is om te kijken hoe het straks met de opkomst met corona gaat”, zegt hij, doelende op een tijdelijke wet die recent is aangenomen. Die maakt het mogelijk om ook in Nederland via de post te stemmen.
Rol in burgerschapsvorming
Van Kuijk vindt het belangrijk om het ook op Avans over dit soort onderwerpen te hebben. In zijn lessen gebeurt dat ook. ”Als onderwijsinstelling hebben wij een rol in burgerschapsvorming. Maar het is pittig en moeilijk. Ik kan me voorstellen dat een hoop collega’s dat niet aandurven en kunnen”, zegt hij. ”Ik sta er ook niet om te springen, en ik ben dan nog docent politicologie. Ik kan me voorstellen dat je daar als docent omheen danst.”
Toch denkt dat hij dat een bestorming hier niet zo snel zou plaatsvinden. Nederland is volgens hem iets gematigder. ”Wel moeten we het debat hier weer normaliseren en op inhoud gaan voeren. We moeten terug naar de redelijkheid.”
S.
Het met een tractor het provinciehuis binnen beuken vond ik toch echt wel ons Nederlands Capitool-momentje. Ik vermoed dat de ‘Nederlandse situatie’ ernstig wordt onderschat en dat ook hier een veenbrand aan het woeden is die flink kan ontbranden.
J
My mother grew up in the US. It has always been like this. It puts racists in charge. They bring bombs, not peace. They only care for democracy when it's convenient. Thinking your country is above that is the first mistake. I've seen the pvv and fvd.