Hbo-verpleegkunde krimpt ook volgend jaar

De instroom bij hbo-verpleegkunde is fors gedaald in 2022/23 en ook de aanmeldingen voor komend studiejaar voorspellen weinig goeds. Het beroep van verpleegkundige moet snel aantrekkelijker worden, waarschuwen de opleidingen.

Hbo-verpleegkunde was de afgelopen tien jaar populair. Zozeer zelfs dat veel opleidingen in 2014 besloten om de rem erop te zetten en een numerus fixus in te voeren. Gezien het oplopende tekort aan verpleegkundigen leidde dat tot veel onbegrip, ook bij het kabinet. Maar de opleidingen voerden aan dat ze anders onvoldoende stageplekken konden garanderen.

In 2018 kwam er een kentering. Bijna alle opleidingen schaften de studentenstop weer af. In de coronajaren trok het hbo een recordaantal eerstejaars en ook de instroom bij verpleegkunde groeide van 6.511 eerstejaars in 2019 naar bijna 7.500 in 2020 en 2021.

Maar voor het huidige studiejaar schreven zich maar 6.075 eerstejaars in, bijna 18 procent minder. Bij Avans daalde de instroom bij Verpleegkunde met 19,1 procent.

Grote verschillen
Er zijn grote verschillen tussen de opleidingen. Bij Saxion Hogeschool is de instroom met bijna een derde gedaald, en ook andere grote verpleegkundeopleidingen leveren fors in: Inholland en Fontys ieder een kwart, en de allergrootste opleiding in Nijmegen bijna 19 procent.

Corine Latour maakt zich zorgen. Ze is lector en directeur van de verpleegkundeopleiding van de Hogeschool van Amsterdam, en tevens voorzitter van het Landelijk overleg opleidingen verpleegkunde. “In oktober dachten we nog dat het een dip was. Dat zou niet zo dramatisch zijn. Maar in de vooraanmeldingen voor komend studiejaar zien we een vergelijkbare daling.”

Volgens haar is het beroep van verpleegkundige op dit moment niet erg aantrekkelijk. “Tijdens een economische recessie kiezen studenten voor zekerheid en zijn opleidingen in het onderwijs en de zorg in trek. Maar op dit moment is er grote krapte op de arbeidsmarkt en kunnen afgestudeerden overal terecht. Daar komt bij dat er momenteel grote tekorten zijn in de zorg en dat werknemers actievoeren voor een beter salaris, met slogans als: ‘De zorg gaat op zwart’. Dat maakt de keuze voor een opleiding tot verpleegkundige niet aanlokkelijk.”

Vwo’ers
Ook de werkgevers zijn volgens Latour ongerust en willen weten hoe de opleidingen het tij gaan keren. “Voor mijn eigen opleiding antwoord ik dan dat we veel werk maken van onze open dagen en dat we wat vaker voorlichting geven op middelbare scholen. Maar omgekeerd vraag ik de zorginstellingen wat ze zelf doen om het beroep aantrekkelijker te maken. Studenten kiezen namelijk niet primair voor een opleiding, maar voor een beroep.”

Ambitieuze studenten die een honourstraject doen en die bijvoorbeeld op de intensive care of bij de spoedeisende hulp willen werken, moeten wat haar betreft nog tijdens hun bacheloropleiding aan specialistische vervolgopleidingen kunnen beginnen. Dat geeft hun na diplomering meteen een andere start dan pas afgestudeerde mbo-verpleegkundigen.

Geen instellingscollegegeld
Ook de overheid moet volgens haar meer bijdragen. “Wat ons betreft komt er een einde aan het hoge instellingscollegegeld voor verpleegkundestudenten die al een andere zorgopleiding hebben afgerond. Daar vallen bijvoorbeeld bewegingswetenschappers onder die zich willen laten omscholen, maar daarvan afzien vanwege de hoge kosten.”