“Prachtige documentaire, goed dat jullie de focus hebben gelegd op vluchtelingen.” Het is een van de reacties die woensdagavond uit de zaal van het Chassé Theater kwam na de première van de docufilm Ver van Thuis. Een documentaire gemaakt door onder andere student Communication & Multimedia Design (CMD) Amine Airad.
Naast Amine zitten ook Steven Hendrikse (BuaS) en Sofie de Beijer (Fontys) achter deze productie. “Via via kwamen we met elkaar in contact. En daar hebben we echt geluk mee gehad. We wisten dat we iets moois wilden maken voor ons portfolio.” Samen met de gemeenschap Urban Living Lab startte het drietal met het project Ver van Thuis.
Drie vrouwen
In de documentaire vertellen drie Oekraïense vrouwen over het gemis van hun thuis en hun vlucht uit het door Rusland gebombardeerde gebied. Maria, Katya en Svetlana spreken over hun leven als kind in Oekraïne, hoe ze opgroeiden en wat ze deden voor de oorlog uitbrak. De emoties zijn voelbaar als de film je meeneemt naar het begin van de oorlog en ze wegvluchten van thuis. De vlucht naar een veiligere plek, zoals Wernhout, Goirle en het Belgische Gent is het gevolg. Maar vinden ze ook een thuis in het land waar ze nu naartoe gevlucht zijn?
Applaus
Zo’n honderd mensen zagen deze beelden woensdagavond in de kleine zaal van het Bredase theater. Na afloop klonk er applaus voor de makers. “Goede opbouw” en “een zeer professionele documentaire”, waren een paar van de reacties. De makers namen de lovende woorden in ontvangst. “Ik vind het nog steeds spannend”, zegt Amine na afloop. Ook Steven beaamt dat: “Ik blijf nerveus over hoe mensen reageren op de film en of de kwaliteit goed genoeg is.”
Interviews
De drie studenten zijn meer dan een jaar bezig geweest met hun film. Amine werkte mee aan het ontwerp van het script, deed de productie en zocht naar geschikte sprekers in de voormalige koepelgevangenis van Breda. Daar worden sinds vorig jaar 400 Oekraïense vluchtelingen gehuisvest. “Wij dachten dat het gemakkelijk zou zijn om mensen te vinden. Maar dat bleek niet zo te zijn.” De documentairemakers merkten dat veel mensen bang waren of het te spannend vonden. “Of het vertellen van hun verhaal deed te veel pijn”, vervolgt Steven.
“We zijn in april begonnen met interviews en in oktober 2022 was onze laatste draaidag”, zegt student journalistiek Sofie. Zij was verantwoordelijk voor de gesprekken. “Het was leuk, maar ook heel kwetsbaar tegelijk. Elk verhaal heeft me geraakt. Je ziet dat de Oekraïense vrouwen proberen vrolijk te zijn, maar ze zijn niet thuis en dat voel je in alles.”
Een jaar van montage volgt. “Het was een lastig jaar. We hadden een rode draad maar omdat we zoveel materiaal hadden, moesten we vaak tijdens de montage opnieuw kiezen wat we wilden vertellen.” Dus het was een lang, heel lang jaar”, zegt Steven. Ook de vertaling was een flinke klus. Nadat hun vertaler weer naar Oekraïne vertrok, moesten ze het op een andere manier doen. “Toen is onder andere Google Translate eraan te pas gekomen.”
Urban Living Lab
Het resultaat mag er zijn, vindt Rutger van Eijken, docent Social Work bij Avans en themaregisseur Inclusieve Samenleving en Gezondheid bij het Urban Living Lab. Hij is betrokken bij dit project en bij de première in het theater. “We wilden deze film groot neerzetten en zijn een samenwerking met het Chassé aangegaan.”
Van Eijken komt zelf ook in de docufilm voor en vertelt vanuit zijn expertise over dak- en thuislozen. “Toen ik de film voor het eerst zag werd ik uit mijn stoel geblazen. Dat je de emotie zo naar boven kunt krijgen en dat je zulke mooie beelden van Oekraïne gebruikt. Wat mij betreft mag dit op nationale televisie.”
CMD-student Amine wil verder met het maken van docufilms. “Ik heb een soort drang naar meer”, zegt hij. Dat geldt ook voor de andere twee studenten. Amine: “Samen willen we meer Ver van Thuis-films gaan maken vanuit verschillende landen en vluchtelingen. We willen met deze films mensen en de maatschappij motiveren om anderen te helpen.”
Punt. Of had jij nog wat?