De onderhandelaars van vakbonden en hogescholen zijn tot een akkoord gekomen voor een nieuwe cao in het hbo. De uitkomst: zo’n tien procent loon erbij, meer bescherming bij arbeidsongeschiktheid en duidelijkheid over de term ‘docent’.
De lonen gaan omhoog in het hbo, maar de nieuwe cao pakt nogal verschillend uit. De werknemers in lagere schalen, bij wie de inflatie harder aankomt, krijgen naar verhouding meer dan de hogere.
Dat gaat als volgt. De salarissen in schaal 1 tot en met 10 gaan per 1 juli met 150 euro bruto omhoog. Voor werknemers in schaal 11 en 12 wordt dat 100 euro bruto. Vervolgens gaan alle salarissen (dus ook schaal 13 en hoger) met 6,36 procent omhoog, eveneens per 1 juli.
Rekenvoorbeeld
Een rekenvoorbeeld. Stel dat een docent in schaal 11 vierduizend euro bruto verdient, dan komt daar eerst 100 euro bij en vervolgens 6,36 procent: het wordt dan 4.361 euro. Dat is een loonsverhoging van 9 procent.
Een schoonmaker met een loon van tweeduizend euro krijgt straks dus 2.287 euro, ruim 14 procent meer dan nu. Een lector met een salaris van zevenduizend euro krijgt 6,36 procent erbij en komt uit op 7.445 euro per maand.
In euro’s gaat de lector dus nog altijd het hardst omhoog, terwijl de schoonmaker in procenten het meest erbij krijgt.
Daarnaast komt er een extra trede in de schalen 11 en 12, zodat het maximum hoger wordt. Alle docenten die nu aan het plafond van schaal 11 en 12 zitten, komen automatisch in die nieuwe, hogere trede terecht. Hun loon gaat dus nog iets meer omhoog: rond de 11 procent.
Nog een afspraak: in september krijgen alle medewerkers een bonus van 833 euro bruto. Dat gaat naar rato van het dienstverband, dus deeltijders ontvangen een deel daarvan.
Wie is docent?
Alle hbo-docenten moeten minimaal in schaal 11 zitten, is een andere afspraak. “Zo snel mogelijk, maar uiterlijk per 1 september 2025 zijn alle docentfuncties op schaal 10-niveau opnieuw beoordeeld.”
Functies die niet aan de criteria voldoen, krijgen een andere benaming dan ‘docent’. Het is even afwachten hoe de collega’s in schaal 10 dan gaan heten. “Partijen bepalen vóór 1 oktober 2023 welke onderscheidende functiebenamingen daarvoor geschikt zijn.”
Voor enkele hogescholen heeft dit flinke gevolgen, en dan vooral voor de Hogeschool Leiden. Daar zit momenteel een kwart van de docenten in schaal 10, terwijl hogescholen als Avans en Windesheim bijna geen docenten in die schaal hebben.
Arbeidsongeschikt
Maar de cao gaat ook over andere arbeidsvoorwaarden. Daar zijn ook afspraken over gemaakt, die bijvoorbeeld van groot belang zijn voor langdurig zieke medewerkers. Ze gelden met terugwerkende kracht vanaf 1 maart 2020, dus long covid valt er ook onder.
Hogescholen zorgen in principe voor een collectieve arbeidsongeschiktheidsverzekering die werknemers ten minste 70 procent van het laatstverdiende loon biedt. Over de premieverdeling tussen de werkgever en werknemer worden lokale afspraken gemaakt.
Dit kan ook in een andere variant. Voor medewerkers die gedeeltelijk arbeidsongeschikt worden verklaard, garanderen hogescholen dan een arbeidsovereenkomst op ten minste 50 procent van wat uitkeringsinstantie UWV de ‘restverdiencapaciteit’ noemt. Versimpeld gezegd: als iemand met een salaris van vierduizend euro voor de helft is afgekeurd, zou die dus tweeduizend euro per maand kunnen verdienen en dan garanderen de hogescholen een aanstelling voor duizend euro. Dat geeft de werknemers meer rechten op een uitkering.
Looptijd
Volgens AOb-bestuurder Douwe van der Zweep waren het “heel lastige, maar constructieve onderhandelingen”. Zo denkt ook onderhandelaar Arnaud Stadermann van de Vereniging Hogescholen erover. “Het was ingewikkelder dan in jaren, gegeven de hoge inflatie en de beperkte loonruimte die we van het kabinet krijgen.”
Het kabinet geeft het onderwijs elk jaar extra geld om de lonen te laten stijgen. Het is niet bekend hoeveel geld, want dat wordt niet openbaar gemaakt. De vakbonden spannen een rechtszaak aan om die ‘ruimtebrief’ te kunnen zien, maar dat kan pas in volgende onderhandelingen zijn weerslag hebben.
In deze onderhandelingen was de oplossing om de cao iets langer te laten doorlopen, zodat de partijen vooruit konden kijken naar de voorspelde loonruimte in het volgende jaar. Stadermann: “We denken dat we binnen de ruimte zijn gebleven die we krijgen.”
Als de werkgevers en de leden van de vakbonden het akkoord van de onderhandelaars goedkeuren, gaat de nieuwe cao met terugwerkende kracht vanaf april gelden. Hij loopt vijftien maanden.
Dieter van der Burgt
Deze overeenkomst is misleidend en ook niet voor iedereen sociaal: De minst verdienenden in schaal 11 of 12 gaan er enkele procenten minder op vooruit dan meest verdienenden in schaal 11 en 12.