Alcohol- en drugsgebruik op feestjes en festivals: ‘Ik gebruik niet als ik niet lekker in mijn vel zit’

Met de losgebarsten zomer is ook het festivalseizoen in volle gang. Ook Avansstudenten wagen graag een dansje. Sommigen doen dat met een drankje, of onder invloed van drugs als xtc. Punt sprak een aantal van hen en trok naar kennisinstituut Trimbos. “We weten nog maar weinig over alle risico’s van middelen.“

Sanne* is student bij St. Joost School of Art & Design. Op festivals of thuisfeestjes gebruikt ze soms drugs, een aantal jaar geleden voor het eerst. Toen gebruikte ze mdma. “Het was meteen geweldig: ik begreep direct dat mensen er verslaafd aan konden raken”, vertelt ze over haar eerste ervaring met drugs. “Ik voelde me vrij en we hadden het gezellig met elkaar. Het was top. Ik hield van alles en iedereen en anderen ook van mij.”

Het gebruiken van drugs op (thuis)feestjes en festivals doet Sanne niet altijd. Ze vermaakt zich prima zonder, maar wanneer ze op een technofestival is vindt ze het leuk om af en toe wat meer te nemen dan een biertje.

Testen
Voordat Sanne drugs gebruikt, wil ze zeker weten dat haar pil getest en goed is. Dat doet ze via haar broer of vriend, of ze laat haar drugs zelf testen. “Dat kost je vijf euro, maar een leven is een stuk meer waard”, zegt de Avansstudent. Wanneer ze zeker weet dat haar pil geen levensgevaarlijke stoffen bevat, begint de rest van haar voorbereiding. “Ik zorg ervoor dat ik een week van tevoren goed slaap en eet. Ik wil al mijn vitamines binnenkrijgen. En als ik merk dat ik niet goed in mijn vel zit, gebruik ik niets.”

Op Instagram vroeg Punt aan haar volgers wie er weleens drugs gebruikt op festivals. Van de 117 personen die naar festivals gaan, gaven 33 invullers aan dat weleens te doen.

Ook is Sanne geen voorstander van middelen combineren. Het mixen van verschillende soorten drugs is in principe een no-go, net als alcohol drinken voordat ze xtc gebruikt. “Al moet ik toegeven dat dat niet altijd lukt”, zegt ze. “Omdat het een extra risico is, probeer ik er wel op te letten.”

Het combineren van verschillende middelen is volgens Steven Biemans een uiterst slecht idee. Hij is als woordvoerder verbonden aan kennisinstituut Trimbos en houdt de site Drugsinfo bij. De risico’s op negatieve gevolgen worden op die manier alleen maar groter. “De effecten kunnen dan onvoorspelbaar zijn. Als je stimulerende middelen combineert, loop je een grotere kans op een verhoogde bloeddruk en hartslag. Er zitten acute risico’s aan”, zegt hij op het kantoor van Trimbos in Utrecht. “We weten nog maar weinig over alle risico’s van middelen, over de precieze risico’s van combineren weten we nóg minder.”

Risico’s
Sanne is zich bewust van de gevaren die drugsgebruik met zich meebrengen. Daarom gebruikt ze hooguit drie of vier keer per jaar. “Niet omdat ik er zulke katers van krijg, die vallen wel mee, maar ik merk dat ik de dagen erna wat vlakker ben. Ik wil niet bad gaan”, zegt Sanne, die ook tijdens het gebruiken de risico’s in haar achterhoofd houdt. “Daarom zorg ik ervoor dat ik altijd met een groep ben waarvan ik weet dat we op elkaar letten. En ‘samen uit, samen thuis’ geldt bij ons. Als het onverhoopt misgaat en er hulp nodig is van anderen, is er altijd iemand bij die kan vertellen wat diegene gebruikt heeft. Dat is gelukkig nog nooit gebeurd.”

Jongeren van nu
De Avansstudent merkt dat als ze op een feestje is met haar vrienden, bezoekers van een aantal jaar jonger een stuk ‘harder’ lijken te gaan. Ze ziet dat ze meer gebruiken – zowel alcohol als drugs – dat al vroeger op de dag doen en minder maat lijken te houden. “Dat valt echt op”, zegt ze. Sanne denkt dat de coronamaatregelen daarmee te maken hebben. “Veel prikkels waren er toen niet voor jongeren, dus gingen ze naar illegale huisfeestjes waar ze drugs gebruikten. Nu er wel weer festivals zijn, is het extremer.”

Te vroeg voor conclusies
Steven Biemans geeft aan dat er in coronatijd een signaal binnenkwam bij Trimbos dat er jongeren waren die anders gebruikten dan een aantal jaar geleden. “En ook nu zijn er wel signalen dat er anders wordt gebruikt in sommige sociale kringen, zoals bij een enkele studentenvereniging”, vertelt Biemans. “Maar het is veel te vroeg om te concluderen dat het gebruik ook anders is.” Trimbos onderzoekt dat in het Grote Uitgaansonderzoek 2023, waarvan de vragenlijst net is uitgezet.

Biemans wijst op de situatie na corona, toen alle uitgaansgelegenheden weer openden. “Dat werd ook wel knaldrang genoemd”, zegt hij. Sommige uitgaansgelegenheden namen daarop maatregelen en verhoogden hun entreeleeftijd voor bezoekers van 18 naar 21.

Water drinken
Volgens de Trimbosmedewerker is drugsgebruik nooit veilig. Maar als je dan toch drugs als xtc of speed (amfetamine) gaat gebruiken, is het volgens hem belangrijk om aan een aantal dingen te denken voor én tijdens gebruik. “Het is verstandig om drugs te laten testen en niet te vaak te gebruiken. Ook is het aan te raden om dat alleen te doen als je goed in je vel zit. Op het moment van gebruik moet je niet meer dan één tot anderhalf glas water per uur drinken”, zegt hij. Drink je meer, loop je het risico op een watervergiftiging. Ook moet je rustmomenten pakken en waken voor oververhitting. “Als je drugs als xtc gebruikt, negeert je brein de signalen die je lichaam afgeeft dat je rust moet pakken.” Biemans geeft aan dat je daar dus zelf aan moet denken, ook als je het gevoel hebt dat je geen behoefte hebt aan een momentje zitten.

Waar veel media over hard- en softdrugs spreken, gebruikt Biemans liever de term ‘drugs’. Volgens hem kun je ‘harddrugs’ op een softe manier gebruiken, en ‘softdrugs’ op een harde manier. Lijst 1 en Lijst 2 geeft daarover meer info.

Sterkte van pil
In Nederland bevatte de gemiddelde xtc-pil in 2022 zo’n 136 milligram mdma. Dat is een lichte daling ten opzichte van een aantal jaar daarvoor, maar volgens Biemans nog steeds erg zwaar. Een dosering waarbij iemand zoveel mogelijk de positieve effecten merkt en zo min mogelijk bijwerkingen, is voor mdma/xtc 1-1,5 mg per kilogram lichaamsgewicht. “Voor iemand van 70 kilo zou dat een dosis zijn van 70 tot 105 milligram voor een hele avond, met minimaal een rustperiode van twee tot drie maanden ertussen. Het gebruik is dan nog steeds niet veilig, maar de risico’s zijn wel kleiner dan bij hogere doseringen.” Als het in Nederland fout gaat met xtc-gebruik, komt dat doordat de pillen te sterk zijn, meestal niet doordat er levensbedreigende stoffen inzitten.

Alcohol
Biemans vindt het belangrijk om aan te geven dat er minder studenten en jongeren zijn die drugs zoals xtc gebruiken, dan alcohol drinken. Daarom is het volgens hem goed om de risico’s van drank te blijven benoemen. “Veel mensen weten bijvoorbeeld niet dat het kanker kan veroorzaken. Alcohol heeft echt impact op je lichaam. Van een biertje drinken heb je nu misschien niet zo’n last, maar op latere leeftijd kun je dat wel krijgen”, zegt hij. “Jongeren en studenten drinken veel. Onderzoek toont aan dat dat de kans op problemen rondom alcohol later in het leven vergroot.”

Bewust drinken
Iemand die niet vies is van een drankje, is tweedejaarsstudent Bart*.  De 22-jarige student houdt van uitgaan of een feestje bij vrienden thuis en laat een alcoholisch drankje maar zelden staan het weekend. “Eigenlijk altijd bier, soms een shotje en af en toe sterke drank”, vertelt hij bij Avans aan de Onderwijsboulevard in Den Bosch. De tweedejaars drinkt bijna ieder weekend minimaal een avond, soms twee. Maar nooit doordeweeks. “Dat is een bewuste keuze. Doordeweeks heb ik school en sport ik. Als ik de avond ervoor drink, merk ik dat in mijn in concentratie. Dan lukt niets.”

Op Instagram hield Punt een niet-representatief onderzoek over alcoholgebruik onder haar volgers. Daar reageerden 150 personen op. 82 procent van de invullers gaf aan te drinken, een kleinere groep gaf aan dat soms te doen. Van de drinkers nuttigt het grootste deel minimaal één keer per week alcohol, maar soms vaker. De meeste invullers geven aan het bij een tot vier glazen alcohol te houden, een kleiner gedeelte geeft aan meer dan twaalf glazen per keer te drinken. Punt vroeg ook of volgers zich weleens zorgen maken over hun alcoholgebruik. Veertien stemmers gaven aan dit te doen, zeven soms.

Alcohol drinken doet Bart niet om dronken te worden. Al gebeurt dat in negentig procent van de gevallen wel, geeft hij toe. “Maar ik drink niet als ik slecht in mijn vel zit en als ik alcohol drink zorg ik er ook voor dat ik tussendoor water drink”, vertelt de student, die merkt dat dat bij sommige vrienden anders is. “Die drinken soms om hun problemen te vergeten. Dat vind ik niet goed. Ik drink voor de leuke effecten, niet om dingen te verbergen.”

Biemans: “Alcohol is een sociaal smeermiddel, het maakt je wat losser. Maar als je drinkt om problemen thuis of op je studie te vergeten, is het goed om daar eens met iemand over te praten.” Dat kan in eerste instantie bij je huisarts, die je eventueel kan doorverwijzen. Ook chatten op Alcoholinfo.nl is volgens hem een goede laagdrempelige optie.

Genormaliseerd
Bart dronk zijn eerste biertje toen hij vijftien was, op een feestje van vrienden. Hij kreeg het van ouders van vrienden, omdat hij benieuwd was. Toen hij zeventien was begon hij wat regelmatiger te drinken, nu doet hij dat elk weekend. Als hij het er over heeft, merkt de student dat alcohol drinken genormaliseerd is in de samenleving. “Er wordt vaak lacherig over gedaan, terwijl het echt slecht voor je is. Dat merk je ook als je te veel drinkt. Daar zou de maatschappij anders naar moeten kijken. Ik vind dat alcohol ook onder drugs valt en in veel gevallen schadelijker is dan ‘harddrugs”, betoogt hij.

Groepsdruk
Zelf maakt hij zich geen zorgen om zijn alcoholgebruik, omdat hij een goede balans vindt tussen studeren en uitgaan. Wat hij daarbij in zijn achterhoofd houdt als vrienden vragen doordeweeks een biertje te doen, is dat groepsdruk volgens Bart niet zo’n groot ding is. “Je denkt vaak zelf van wel, maar mensen houden zich in de praktijk niet zo bezig met jou. Mensen doen vooral hun eigen ding, ook als jij ervoor kiest om niet te drinken.”

Heb je vragen over drugsgebruik of maak jij je zorgen over jezelf of iemand anders? Bel de drugsinfolijn op 0900-1995 of ga naar www.drugsinfo.nl. Als je een vraag hebt over je eigen alcoholgebruik of dat van een ander, of wil chatten met een medewerker, kun je terecht op www.alcoholinfo.nl. Beide sites zijn verbonden aan Trimbos.

*De echte namen van de studenten zijn bij de redactie bekend.