In september zijn bij Avans twee nieuwe duale opleidingen gestart: Elektrotechniek in Breda en de Associate degree (Ad) Logistiek in Den Bosch. Bij het opzetten van beide opleidingen speelde het werkveld een grote rol.
In het vakgebied van de elektrotechniek is een belangrijke rol weggelegd voor de energietransitie. “Bedrijven hebben personeel nodig en de voltijdopleiding kan die vraag niet dekken”, vertelt Derk Pruisken, docent Elektrotechniek en betrokken bij het opzetten van de duale variant. “Daarom zijn we met bedrijven om de tafel gegaan.”
Ook bij de totstandkoming van de duale opleiding Logistiek speelde personeelstekort een grote rol. Enige tijd geleden trok supermarktketen Jumbo aan de bel bij Avans vanwege een tekort aan hoger opgeleid logistiek personeel. Jumbo en Avans werken al langer samen in de voltijdopleiding Ondernemerschap & Retail Management voor personeel van de supermarkt. “Toen is het balletje gaan rollen. We zochten er een aantal bedrijven bij, waarna we zagen dat er een interessante groeimarkt zit”, zegt Gijs Dolmans, docent bij de opleiding.
Niet gesponsord
Vijftien medewerkers van de supermarktketen volgen de duale opleiding en mede daardoor kon die in september van start gaan. Dolmans benadrukt dat het geen gesponsorde Jumbo-opleiding is, Avans bepaalt het onderwijsaanbod. “We zijn een onafhankelijke opleiding met ons zelfstandig ontwikkelde curriculum als leidraad. We hebben Jumbo geïnformeerd, maar ze hebben geen inspraak. Dat zij studenten aanleverden, maakte het wel makkelijker”, aldus de Avansdocent. “We zijn bovendien breder dan een opleiding gericht op distributie-logistiek, zonder te veel accenten op één thema te leggen.”
Elektrotechniek duaal is vormgegeven in samenspraak met vijf grote bedrijven als Enexis en energiebedrijf RWE. “Maar elk bedrijf dat voldoet aan de eisen kan aansluiten”, zegt Pruisken. “Er zijn inmiddels dertig bedrijven aangehaakt. De opleiding en de begeleiding bij het bedrijf moeten op hbo-niveau zijn. Dat moet waargemaakt kunnen worden, daar wordt op gescreend.” Er is sprake van een enorm personeelstekort in de techniek. “Het duurt 3 tot 4 jaar voordat je echt thuis bent in de techniek op bachelorniveau. In dat opzicht is een duaal concept heel wenselijk”, meent de docent.
Schoolbanken
De duale opleiding Elektrotechniek is dit studiejaar van start gegaan met 32 studenten. “Ze hebben wel de ambitie om hbo te doen, maar geen zin om vier jaar vooral in de schoolbanken te zitten”, aldus Pruisken. De studenten zijn tussen de 17 en 25 jaar oud en komen uit verschillende regio’s, van Den Haag tot Gelderland en Limburg. Ongeveer de helft is afkomstig van het mbo en de andere helft van havo of vwo. De meesten zijn schoolverlaters.
“Dat we met een hele klas zijn gestart, geeft wel aan dat we ook aan de kant van de studenten voldoen aan de vraag”, zegt de docent Elektrotechniek. Er kon namelijk pas 6 maanden voor de start van het nieuwe studiejaar begonnen worden met de werving. De vijf grote bedrijven waarmee is gestart, staan garant voor de duale opleiding. Dat houdt in dat ze de komende vier jaar financieel bijspringen wanneer minder dan 25 studenten zich aanmelden voor een nieuw studiejaar.
De duale opleidingen zijn dit studiejaar met 18,5 procent gegroeid. Het betreft kleine aantallen studenten: 243 in 2022 en 288 in 2023.
(Bron: Osiris, 21-09-2023. Het gaat hier om voorlopige instroomcijfers)
Duale opleidingen bij Avans:
Breda: Accountancy, Elektrotechniek, HBO-Verpleegkunde
Den Bosch: HBO-Verpleegkunde, Ad Logistiek, Ondernemerschap & Retail Management en Ad Ondernemerschap & Retail Management
Tilburg: Bouwkunde, Bouwtechnische Bedrijfskunde, Civiele Techniek
Roosendaal: Ad Health and Social Work
In 2021 kregen 56 voltijdstudenten hun bachelordiploma Elektrotechniek bij Avans, van wie 22 in Breda.
(Bron: Vereniging Hogescholen)
Docent Logistiek Dolmans ziet op de Bossche opleiding een duidelijk type student. Het gaat volgens hem vooral om studenten die in het verleden door verschillende omstandigheden een studie niet afmaakten en nu in hun werk tegen bepaalde grenzen aanlopen. “Ze willen stappen maken, maar daar is een hbo-diploma voor nodig. Dat hebben ze niet, dus komen ze hier om in twee jaar tijd een traject te doorlopen dat korter is dan een reguliere bachelor”, zegt hij. “Wat minder leren uit een boek en theorie gekoppeld aan de praktijk spreekt veel mensen aan. Je leert hier door te doen.” Ook werkgevers brengen de opleidingsvariant graag onder de aandacht, zegt hij. “In tijden van personeelstekorten kun je zo goede werknemers met potentie en groeiperspectief aan je binden.”
Mooi salaris
De duale studenten Elektrotechniek volgen twee dagen in de week lessen bij Avans, de andere drie dagen werken ze voor het bedrijf waar ze in dienst zijn. “Ze betalen geen studiekosten – die betaalt het bedrijf – en krijgen meteen bij aanvang een mooi salaris”, vertelt Pruisken. “Sommige studenten krijgen zelfs voor vijf dagen betaald terwijl ze er maar drie werken.” In de vier jaar die hun opleiding duurt, groeien ze door naar een hbo-functie.
“Als een voltijdstudent afstudeert, moet diegene eerst een periode praktisch bijleren in een bedrijf om echt productief te zijn. Een duale student heeft veel praktijkkennis – 60 procent van de studiepunten moet in de praktijk gehaald worden – die kan direct door bij het bedrijf.” Pruisken benadrukt: “De eindtermen zijn identiek, de toetsing bij het afstuderen gebeurt bij voltijd en duaal op dezelfde manier.”
Ambitie 2025
Waar de docent Elektrotechniek nu tegenaan loopt met de duale opleiding: “Het strookt niet altijd met de Ambitie 2025. Op het gebied van co-creatie lopen de duale opleidingen voorop, maar qua onderwijsorganisatie passen ze niet helemaal.” Het onderwijs bij Avans wordt straks zo ingericht dat voltijdstudenten hun opleiding zelf kunnen vormgeven, ze kunnen als het ware modules stapelen. “Een duale student Elektrotechniek studeert per onderwijsperiode parallel 40 procent bij Avans en 60 procent bij de werkgever. Daarbij is de gekozen hbo-functie binnen het bedrijf richtinggevend voor een gepersonaliseerd curriculum”, legt Pruisken uit. “Avans moet daarvoor een goede oplossing vinden, want duale opleidingen zijn zowel bij potentiële studenten als vanuit het bedrijfsleven heel gewenst.”
De Ad’s hebben ook te maken met de Ambitie, die met een aantal doelen en taken komt. Zo verwacht de hogeschool dat ook onderwerpen als internationalisering en duurzaamheid aan bod komen. “Maar waar leg je dan de focus op, diepte of breedte? Dat is een dilemma en voor ons een uitdaging”, vertelt Dolmans, die ook de geïntroduceerde keuzemodules als voorbeeld noemt. Daarbij kunnen studenten vakken volgen bij andere opleidingen. “Dat gaat weer ten koste van onze eigen diepte, en daar worstelen we soms mee.”
Punt. Of had jij nog wat?