Avansdocent en betrokken bij Extinction Rebellion: ‘De regering heeft de plicht om een veilige wereld te creëren’

De bezetting van de A12 in Den Haag door actiegroep Extinction Rebellion (XR) is dan wel voorlopig opgeschort, de organisatie en haar doelen blijven volop actueel. Avansdocenten Rob Willemsen, Reinier Dickhout en Loes de Veth van de opleiding Informatica in Den Bosch weten er alles van: zij blokkeerden meerdere keren de Haagse snelweg of deden mee aan supportdemonstraties.

Eerst even naar de actualiteit. Het demissionaire kabinet gaat scenario’s opstellen om te kijken hoe fossiele subsidies kunnen worden afgebouwd. Goed nieuws?
De Veth: “Deels, ik was redelijk blij. Het laat zien dat het onderwerp meer dan ooit op de agenda staat. De acties van XR hebben daaraan bijgedragen of zijn er zelfs de reden van. Maar tegelijkertijd moeten we in de gaten houden wat het betekent. ‘Scenario’s opstellen’ kan een hoop zijn.”
Dickhout: “Het is moeilijk om er iets over te zeggen. Op dit moment is het de best mogelijke uitkomst. Niemand had verwacht dat de subsidies in één keer allemaal afgeschaft zouden worden, maar er is nog veel te strijden.”

Er staat niet dat de subsidies móeten worden afgebouwd. Wat vinden jullie daarvan?
Willemsen: “In de motie staat dat er naar drie termijnen gekeken moet worden, waaronder zeven jaar. Dat is een beetje zwak, want dan is het al 2030 en móet er een hoop veranderd zijn. Hopelijk wordt het eerder binnen twee jaar. Want iedere dag langer dan twee jaar, leidt tot mee ontevredenheid.
Dickhout: “Als de motie strenger verwoord zou zijn, was er misschien geen Kamermeerderheid gehaald. Zo heeft CDA alleen ingestemd omdat er volgens hun interpretatie niet veel nieuws in stond.’’
De Veth: “Ergens voelt het wrang, want dit had veel eerder moeten gebeuren.”

Anders dan bij gewone subsidies, zijn fossiele subsidies geen geldbedragen die bedrijven ontvangen. Fossiele subsidies is meer een verzamelnaam voor economische voordelen voor bedrijven. Denk dan aan belastingvoordelen, overheidsinvesteringen of een verlaging van de btw op benzine.

De Veth en Dickhout deden allebei meerdere keren mee aan de bezettingen van de A12, Willemsen was aanwezig bij de supportdemo’s terwijl zijn vrouw de snelweg blokkeerde.

Waarom besloten jullie je aan te sluiten bij XR?
Willemsen: “Ik liep al langer met het idee rond mijn stem te laten horen, dat deed ik te weinig. Dit was het moment waarop ik het echt kon doen. Mijn vrouw en ik waren in Slovenië tijdens de overstromingen, dat gaf het laatste zetje. Ik zag met eigen ogen wat klimaatverandering kon doen.”
Dickhout: “De regering heeft de plicht om een veilige wereld te creëren. Maar het vertrouwen dat de politiek het klimaatprobleem gaat oplossen is, na al die jaren Rutte, een beetje weg. Terwijl het klimaatprobleem geen politiek probleem is, maar een meetbaar probleem met bekende oplossingen. Ik denk ook niet dat het na de verkiezingen beter wordt. Het mooie aan XR is dat ik kan bijdragen aan aandacht voor het probleem.”
De Veth: “Ik maak me heel erg zorgen over de toekomst en het klimaat. Elke keer weer word ik me bewust van meer feiten. Dat is lastig, want soms wil ik op vakantie naar een ver land. Dat is best een strijd, maar je hoeft ook niet altijd heilig te zijn geweest om je stem te laten horen. Als je ziet hoe weinig de politiek en bedrijven doen, partijen met daadwerkelijke macht, is dat niet te rijmen. XR haalt het nieuws en bereikt wel wat. Daarom ben ik zelf mee gaan doen.”

De Avanscollega’s kwamen er per toeval achter dat ze alle drie betrokken zijn bij Extinction Rebellion. Dat gebeurde niet in een arrestantenbusje na het protesteren, hoewel twee van de drie wel zijn verwijderd van de snelweg door de politie, maar op Avans. Dickhout en Willemsen raakten erover in gesprek tijdens de academie-opening van het schooljaar in de docentenkamer vlak na de zomervakantie, en Dickhout hoorde De Veth over Extinction Rebellion praten tegen iemand anders. Daarna zochten de drie elkaar op.

Hoe was het om mee te doen aan de demonstraties op de A12?
De Veth: “Dubbel en emotioneel. Het is heel mooi, maar je wilt er niet hóeven te staan. Het was ook raar om in de media beelden te zien van dansende mensen bij de waterkanonnen, terwijl je die mensen later best agressief weggesleept zag worden. Zelf ben ik gearresteerd en negen uur vastgehouden door de politie. Dat was heftig en voelde vreemd, om niet in vrijheid te zijn en zonder mijn spullen. Zoiets was me nog nooit gebeurd, en voor mijn gevoel werd ik gearresteerd terwijl ik iets goeds deed.”
Dickhout: “Ik heb geen activistisch verleden, dit was mijn eerste keer. Wat ik ervan moest verwachten wist ik niet, maar het was overweldigend. Overal zag je zingende mensen met leuzen, dat deed wel wat met me en voelde hoopvol. We waren met zoveel gelijkgestemden. Ook was het spannend, want de politie kwam er in de eerste dagen van het protest vrij streng in. Het waterkanon raakte mij niet rechtstreeks, alleen indirect. Maar een polsklem door de politie, ook wel het bokkenpootje genoemd, heb ik wel ervaren. Dat was onnodig gewelddadig en pijnlijk.”
Willemsen: “XR heeft laten zien dat je 27 dagen vreedzaam kunt demonstreren. Er was draagvlak en de hinder voor automobilisten was nihil. Dat vind ik echt sterk. De groep is een gemêleerd gezelschap, jong en oud, al is het wel wit. Het is een hoopgevende groep.”

Hoe reageren collega’s op jullie deelname aan XR-acties?
De Veth: “Heel lang heb ik het ze niet verteld. Ik dacht dat mensen me niet serieus zouden nemen binnen de opleiding, veel mensen hebben er een mening over. Ik wilde niet te boek staan als klimaatextremist.”
Willemsen: “Eens per kwartaal komen we met alle collega’s samen voor een opleidingsoverleg. Toen collega’s bij het eerste teamoverleg na de zomervakantie hun vakantiefoto’s lieten zien, vertelde ik over iets anders: mijn ‘vakantiefoto’s van de overstromingen, en daardoor mijn betrokkenheid bij XR. Ik riep collega’s daarbij op om óók mee te doen. Dat was een van de eerste keren dat ik het erover had. Het mooie was dat enkele collega’s daarop naar een supportdemo kwamen. Ik hing ook flyers op met een oproep om 12 november een klimaatmars te bezoeken.”
Dickhout: “Nu komt het vaker ter sprake, soms luister ik als anderen het erover hebben. ‘Ik heb wel een mening over die acties’, vertelde een collega ooit toen hij het er met iemand anders over had. Hij wist niet dat ik meedeed, dan ga ik me er ook niet in mengen. Ik merk van mezelf dat ik op mijn werk niet zo’n roeper ben en wat terughoudender ben met mezelf blootgeven op het gebied van politieke thema’s. Hoewel dit geen politiek onderwerp is. Ik heb wel stickers op de achterkant van mijn laptop geplakt, die zien mijn studenten. Dan kunnen we het gesprek erover openen, want ik wil wel draagvlak faciliteren.”
De Veth: “Dankzij Rob en Reinier weet ik dat er anderen zijn met klimaatsympathie. Nu heb ik het er veel over, zonder ooit een negatieve reactie te hebben gekregen.”
Willemsen: “Dat komt misschien ook door de types die rondlopen bij Informatica, dat zijn wat bescheidenere types.”

Over jullie werkgever gesproken, hoe doet Avans het volgens jullie in het kader van duurzaamheid?
Willemsen: “Het aanbod in Avanskantines verandert met meer vegetarische en veganistische opties en alumni krijgen een boom. Dat zijn mooie dingen, maar echte duurzaamheid gaat natuurlijk wel een stuk verder.”
Dickhout: “Als ik kijk naar de bedrijfsvoering, zie ik veel symboolbeleid. Zoals wegwerpbekers vervangen door mokken. Ik werk hier ruim tien jaar en heb vijf van die mokken gekregen. Hoe duurzaam is dat? Iedereen maakt ze schoon met papieren doekjes en heet water. En als je catering wil laten komen, krijg je standaard broodjes met vleeskroketten en geen vegetarische. Dat mag andersom zijn, er is veel te winnen.”
De Veth: “Ik heb gemaild over die bekers. Er mag meer bewustwording komen over wat écht duurzaam is.”

Hoe zien jullie de toekomst voor je? Rond Kerstmis kan er weer gedemonstreerd worden, kondigde XR al aan.
Dickhout:“In de media worden onterechte tegenstellingen uitvergroot, zoals klimaatmaatregelen versus een gezonde economie. Terwijl verduurzamen beter kan uitpakken voor de economie. Het probleem is polarisatie in de politiek. Het gaat tegenwoordig meer om de verpakking dan om de inhoud, waardoor er geen ruimte voor genuanceerde discussies en argumenten is. De maatschappelijke discussie wordt niet op de juiste manier gevoerd en daar word ik pessimistisch van.”
Willemsen: “Ondanks dat de motie is aangenomen en er wellicht iets gaat veranderen, is de situatie ernstig. Het klimaat is in mijn optiek een belangrijke factor die op andere problemen veel invloed heeft. We zijn al laat met maatregelen nemen, en er moet nog veel gebeuren voor het een stukje beter gaat worden. Ik ben nog niet optimistisch.”
De Veth: “Ik ben niet optimistisch, maar ook niet pessimistisch. Daar word ik alleen maar moedeloos van en daar moeten we van wegblijven. Feit is dat er veel goede ideeën liggen. Er is allang bekend wat we moeten veranderen om meer te doen tegen klimaatverandering: dat moeten we gaan doen. En daar heb ik hoop op.”

Alle drie: “En anders komen we weer in actie.”