‘Als je het mij vraagt, is het thema van deze keer precies in de roos’, zegt dagvoorzitter Jos van der Pluijm tijdens het voorwoord. Hij is projectleider opbrengstgericht werken van het Projectbureau Kwaliteit/PO-raad. ‘Want zeg nou zelf, wie hier in de zaal is er nou niet mee bezig?’ De aanwezige leerkrachten, leiders, bestuurders, directeuren en interne begeleiders van basisscholen blijven stil. Ook de Pabo-docenten in de zaal stemmen toe zich ermee bezig te houden.
Rekenen en taal
Opbrengstgericht werken komt voort uit het landelijke beleid, waar ze ook geld voor ter beschikking stellen. Het is een manier om het basisonderwijs te verbeteren, waarbij het accent op de basisvakken rekenen en taal wordt gelegd. ‘Maar je kunt het principe toepassen op het hele onderwijs en dus ook op andere vakken’, zegt Guuske Ledoux, onderzoeker en wetenschappelijk directeur van het Kohnstamm Instituut. ‘Het is alleen wel moeilijker, omdat het ministerie alleen gegevens voor ons heeft over rekenen en taal.’ Bij andere vakken moeten scholen er zelf voor zorgen.
‘Ik vind opbrengstgericht werken een vreemd gekozen begrip.’ Volgens Ledoux is de Engelse term Data-driven teaching veel concreter. ‘Het ministerie had het in Nederland beter meetgestuurd onderwijs of evaluatiegericht onderwijs kunnen noemen.’ Ledoux vertelt over verschillende zaken waar de nieuwe manier van onderwijs om draait. Zo moet er bijvoorbeeld meer en betere feedback komen, moeten scholen altijd doelen stellen, dienen ze goed te analyseren en horen leraren niet alleen naar toetsgegevens te kijken, maar ook naar andere gegevens en zaken, zoals gesprekken.
Doelen
‘De vraag vandaag is hoe het beter kan.’ Scholen werken namelijk al opbrengstgericht, maar nog niet alle onderdelen zijn volgens Ledoux ontwikkeld zoals het hoort. Ze zegt dat scholen vooral moeite hebben met systematisch analyseren en het stellen van doelen. ‘Het is moeilijk om een doel te formuleren. Ook het feit dat alle scholen anders zijn is een lastig probleem.’ Zo zijn er bijvoorbeeld scholen met meer allochtone leerlingen en kinderen van laagopgeleide opgeleide ouders. Zij presteren minder goed, waardoor de school de lat minder hoog kan leggen in vergelijking met het landelijke niveau. ‘Bij scholen met vooral kinderen van hoogopgeleide ouders is het andersom. Zij moeten een doel boven het landelijke referentiekader stellen.’
‘Opbrengstgericht werken heeft een aantal valkuilen, maar als alles goed gaat brengt het veel voordelen met zich mee.’ Scholen worden zich bijvoorbeeld beter bewust van hun onderwijskwaliteit. Ze krijgen een nauwkeuriger zicht op zwakke plekken. Het voorkomt onopgemerkte niveaudaling en het zorgt voor stijgende prestaties van leerlingen, waardoor iedereen op school gemotiveerd raakt.
‘Om dit allemaal te verwezenlijken moet iedereen in een schoolteam het wel belangrijk en nuttig vinden, maar die cultuur is niet altijd aanwezig.’ Daar moet volgens Ledoux aan gewerkt worden, om te beginnen via de workshops en de forumdiscussie die na de presentatie volgden. [JP]
Punt. Of had jij nog wat?