De rechter schrapt de studieschuld van een vrouw die het slachtoffer was van identiteitsfraude. De minister van Onderwijs is “te lang in de strenge groef blijven hangen”, staat in het vonnis.
In 2022 werden enkele verdachten veroordeeld voor identiteitsfraude. Met de DigiD’s van 48 personen vroegen ze studiefinanciering aan. Dat deden ze met terugwerkende kracht, zodat de bedragen flink opliepen.
Een vrouw met een mbo-2-diploma is een van de slachtoffers. Op haar naam is 12.500 euro aan studiefinanciering buitgemaakt, omdat ze zogenaamd aan een universitaire bachelor in Curaçao studeerde.
Aangifte
Bijna twee jaar lang wist ze van niets. Berichten over haar schuld kwamen binnen via MijnDUO, maar waarom zou ze daar kijken? Pas toen DUO een brief naar haar huisadres stuurde, kwam ze erachter. Ze deed bij de politie aangifte van DigiD-fraude.
Ondanks de veroordeling van de daders in 2022 moest deze vrouw haar schuld gewoon aflossen. De inloggegevens van haar DigiD zijn immers gebruikt, redeneerde DUO. Daar is ze kennelijk slordig mee omgegaan en dat komt voor haar eigen risico. Sommige slachtoffers hadden de inloggegevens zelf aan de daders verstrekt, dus misschien deze vrouw ook.
Haar advocaat brengt er van alles tegenin, bijvoorbeeld dat de overheid beter had moeten weten. Je kunt toch niet met een mbo-2-diploma naar een bacheloropleiding? En als er met terugwerkende kracht zo’n bedrag wordt aangevraagd, moet DUO dan geen inschrijfbewijs vragen in plaats van meteen zoveel geld overmaken?
Strenge groef
De rechtbank tikt de overheid op de vingers. Het is niet gek dat de minister aanvankelijk bij deze vrouw aanklopte om terugbetaling. “Maar toen eenmaal bleek dat sprake was van een zwendel waarbij de persoonsgegevens van in totaal 48 personen zijn misbruikt, had van hem een andere aanpak mogen worden verwacht”, staat in het vonnis. Vooral omdat de slachtoffers personen met een sociaal-maatschappelijk zwakke positie waren.
De conclusie: door terugbetaling van de schuld te blijven verlangen en zelfs een verzoek om kwijtschelding te weigeren, “is de minister te lang in de strenge groef blijven hangen”. De vrouw krijgt haar studieschuld kwijtgescholden en het ministerie moet de proceskosten vergoeden. In het vonnis staat niet voor hoeveel andere slachtoffers dit ook zou moeten gebeuren.
Voorschot
Eén constatering van de rechter kan overigens ook voor anderen gevolgen hebben. In het huidige systeem verstrekt DUO meteen studiefinanciering zodra iemand deze aanvraagt. Dat gaat dus in goed vertrouwen. Pas achteraf checkt DUO of iemand daadwerkelijk studeert. Maar volgens het vonnis mag dit helemaal niet. DUO zou geen bevoegdheid hebben om een voorschot te geven.
Punt. Of had jij nog wat?