PvdA-leider Wouter Bos heeft een lans gebroken voor meer bekostigde masters in het hbo. Ook vindt hij dat het hoger onderwijs veel gevarieerder mag worden, al moet er dan wel een onafhankelijke diplomaverstrekker komen.
‘Het Nederlandse hoger onderwijs leidt te weinig studenten op masterniveau op’, zei Bos vorige week op het jaarcongres van de HBO-raad. ‘Een oorzaak daarvan kan zijn dat tweederde van de Nederlandse hbo-studenten het bij een bachelordiploma houdt.’ Dat komt volgens hem voor een belangrijk deel door de kosten. ‘Een particuliere hbo-master kost al snel 20 duizend euro. Veel studenten kiezen daarom voor een bekostigde universitaire master van 1500 euro.’
Volgens Bos is dat niet optimaal voor student en samenleving. ‘Door de financiële drempels worden hbo’ers gedwongen tot een academische route, terwijl het gaat om de verdieping in hun beroep. Een student maatschappelijk werk kan niet veel anders dan een wo-master pedagogiek volgen. Gevolg is een overdosis aan academische vorming die voor de betrokkene in de praktijk weinig waarde heeft.’
Het pleidooi voor meer bekostigde hbo-masters past in het PvdA-verhaal voor meer differentiatie in het hoger onderwijs. Dat hoeft volgens Bos niets extra te kosten, als het huidige model van studiefinanciering maar wordt vervangen door een sociaal leenstelsel, waarbij studenten hun opleidingskosten terugbetalen naar rato van hun salaris. ‘Samen met de introductie van leerrechten betekent dit dat de financiering van instellingen steeds meer wordt vervangen door een studentgebonden financiering. Waar de rijksbijdrage de student volgt, leidt dit dus niet tot meer uitgaven dan bij ongewijzigd beleid.’
Met de invoering van een sociaal leenstelsel acht de PvdA een open onderwijsbestel met particuliere spelers zeer wel denkbaar. Ook een duurdere bekostigde topopleiding is geen bezwaar: ‘Als studenten door het volgen van een prachtopleiding ook een prachtinkomen gaan verdienen, mag het best wat kosten.’
Mengvormen tussen hbo en wo vindt de PvdA ook goed, en een particuliere organisatie kan net zo goed opleidingen aanbieden als de gevestigde hogescholen en universiteiten. Als de kwaliteit van de opleidingen maar wordt gegarandeerd door de NVAO. Om het overzichtelijk te houden, wil Bos dan wel dat er een onafhankelijke club komt die diploma’s verstrekt.
Het maakt Bos ook niet uit waar een student zijn opleiding volgt. Wat hem betreft kan dat net zo goed over de grens. Studiefinanciering en onderwijsbekostiging kunnen prima worden geëxporteerd. En niet alleen binnen Europa. De PvdA-leider zou het prima vinden als Nederlandse studenten met rijksgeld een opleiding zouden volgen in China of India. Zodoende zou Nederland immers een graantje mee kunnen pikken van de stromachtige economische ontwikkeling in deze landen.
Dat dit bij Nederlandse universiteiten en hogescholen voor onzekerheid zorgt, onderkent Bos, en dat ze kunnen omvallen ook. ‘Ik vind optimale kenniswerving van studenten belangrijker dan de continuïteit van instellingen. Als zij de gewenste kennis niet in Nederland vinden, dan is het in het belang van onze samenleving dat dit ergens anders lukt. Misschien geeft dat de Nederlandse instellingen ook weer prikkels om hun opleidingen te verbeteren.’ (TdO/HOP)
Punt. Of had jij nog wat?