Sociaal leenstelsel voor studenten

Nederlands onderwijs in de mondiale top vijf 

De Tweede Kamer wil dat het Nederlandse onderwijs en onderzoek in 2020 tot de mondiale top vijf behoren, maar is verdeeld over de financiering daarvan. Het afschaffen van de basisbeurs in ruil voor een sociaal leenstelsel gooit hoge ogen. 

Hoe betaal je deze ambitie, nu Nederland in een economische crisis verkeert en er straks commissies aan het werk gaan die ingrijpende reorganisaties en miljardenbezuinigingen zullen voorstellen? Dat was de belangrijkste vraag deze week in de Tweede Kamer, in de eerste termijn van de behandeling van de onderwijsbegroting.

Cultuur en media afschaffen 

De PVV kwam met de simpelste oplossing: schaf de ‘grachtengordelhobby’s’ cultuur en media af en je hebt geld genoeg. Dat ging collega-parlementariërs te ver, al vroegen ook de VVD en de SGP zich af waarom de portefeuilles cultuur en media van het ministerie buiten schot blijven bij de aanstaande financiële ‘heroverwegingen’. 

Sociaal leenstelsel in plaat van basisbeurs 

Halbe Zijlstra van de VVD zoekt de oplossing in het verruilen van de basisbeurs voor een sociaal leenstelsel. Dat levert een grote besparing op en is volgens hem veel rechtvaardiger. Dan betalen laagopgeleiden immers niet langer mee aan de studiekosten van academici en hbo’ers die dankzij hun opleiding veel meer verdienen. 

Studietax 

Dat argument slaat niet aan bij de SP en GroenLinks, die beducht zijn voor leenangst en minder toegankelijk hoger onderwijs. GroenLinks ziet meer in een studietax, maar dan niet in de oude variant waarin afgestudeerden hun leven lang aanzienlijk meer belasting betalen. Hoe de nieuwe variant er precies uit gaat zien kon kamerlid Tofik Dibi deze week nog niet zeggen, wat hem de hoon van zijn collega’s opleverde. 

'Geen onderwerp is nu heilig' 

Boris van der Ham van D66 neigt naar het sociale leenstelsel dat de VVD – en eerder de PvdA – bepleit, op voorwaarde dat de toegankelijkheid niet in gevaar komt. Ook het CDA, dat de basisbeurs in 2007 nog wilde sparen, sluit een sociaal leenstelsel in de huidige economische omstandigheden niet uit. ‘Geen onderwerp is nu meer heilig’, zei Jan Jacob van Dijk.

De PvdA hield zich gisteren buiten deze discussie. Minister Plasterk gaf in september aan dat het sociale leenstelsel een belangrijk onderwerp is van de ‘heroverwegingscommissies’ en dat hij er tot die tijd niets over kwijt wilde. [HC/HOP]