Niet langer anoniem in studentenenquete

De meeste betrokkenen willen niet van een conflict spreken. 'We zoeken naar een elegante oplossing', zegt Paul Rullmann, bestuurslid van de TU Delft en tevens bestuurder van de stichting Studiekeuze123. Die stichting is formeel de opdrachtgever van de landelijke enquête onder studenten. Maar het Interstedelijk Studenten Overleg, dat ook in het stichtingsbestuur zit, is harder in zijn oordeel en vindt dat enkele universiteiten en hogescholen de nationale enquête "saboteren".

Ieder jaar krijgen duizenden studenten vragen toegestuurd over de kwaliteit van hun opleiding: wat vinden ze van hun docenten, de faciliteiten en hun opleiding? De bedoeling is dat scholieren deze antwoorden kunnen meewegen als ze voor een bepaalde opleiding kiezen. De resultaten van deze Nationale Studenten Enquête (NSE) zijn openbaar en worden gebruikt voor onder andere de website Studiekeuze123.nl en de verschillende edities van de Keuzegids Hoger Onderwijs.

Niet leren

Normaal gesproken blijven de studenten anoniem: hun instellingen kunnen nooit achterhalen welke studenten vernietigend oordelen en welke juist hun opleiding bejubelen. Daar hebben de instellingen moeite mee: zo kunnen ze niet genoeg van de enquête leren, zeggen ze. Studiekeuze123 wil om redenen van privacy geen studentgegevens aan de instellingen leveren. Daarom doen dit jaar – behalve enkele hogescholen – twee universiteiten niet mee aan de Nationale Studenten Enquête: de Universiteit Utrecht en de Universiteit van Amsterdam. Die twee laten nu precies dezelfde enquête door precies hetzelfde onderzoeksbureau (ResearchNed) uitvoeren, met dit verschil: ze kunnen zien welke student welk antwoord geeft.

'Wij doen al veertien jaar onze eigen studentenonderzoek en kunnen heel fijnmazige analyses maken', zegt Felipe Salve van de Universiteit Utrecht. 'Het is voor onze kwaliteitszorg belangrijk om zulke gedetailleerde informatie te hebben, omdat je niet kunt voorspellen welke vragen je in de toekomst wilt stellen. Nu willen we bijvoorbeeld naar excellentie onder studenten kijken: wie voelen zich uitgedaagd, hoe presteren zij, wat is hun achtergrond? Als de NSE onze eigen evaluaties gaat vervangen, dan willen we de koppeling met onze eigen gegevens kunnen maken, zoals we altijd doen.'

De UvA en UU zijn overigens glashelder in hun "eigen" NSE en vermelden duidelijk dat de antwoorden aan studentgegevens zullen worden gekoppeld. De resultaten blijven wat hen betreft beschikbaar voor studiekeuzewebsite Studiekeuze123.nl.

Wel of niet anoniem

Er komt mogelijk een oplossing voor het meningsverschil: waarschijnlijk krijgen studenten vanaf volgend jaar de vraag of ze anoniem willen blijven of niet. 'In onze alumni-enquête stellen we diezelfde vraag en de ervaring leert dat verreweg de meeste studenten zich geen zorgen maken om een eventuele koppeling met hun persoonsgegevens', zegt Salve. 'De universiteit gaat al jaren prudent met privacygevoelige gegevens om.'

Het bestuur van Studiekeuze123 moet zich nog over het nieuwe voorstel buigen, maar Paul Rullmann denkt dat de oplossing op deze manier nabij is. De studenten van het ISO maken een voorbehoud: 'Het moet absoluut gewaarborgd blijven dat alleen de kwaliteitsmedewerkers toegang krijgen tot de studentgegevens', zegt ISO-bestuurslid Marco Mout.

Enquêtemoeheid

Universiteiten en hogescholen hadden in het verleden vaak kritiek op de vragen die studenten in de NSE voorgelegd kregen. Ze hielden bovendien ook hun eigen evaluaties. Daardoor ontstond er "enquêtemoeheid": studenten zouden geen zin meer hebben om alle vragenlijsten over de kwaliteit van hun opleiding in te vullen. Nu zijn de enquêtes samengevoegd: er is een uitgebreid landelijk deel, en instellingen kunnen nog enkele eigen vragen toevoegen.

'Misschien is niet duidelijk genoeg gezegd hoe we met de studentgegevens zouden omgaan', overweegt Rullmann. 'In ieder geval hadden sommige instellingen hier andere verwachtingen van.'
Dat ziet Salve toch anders. 'Het was gewoon toegezegd dat we die koppeling zouden kunnen maken', zegt hij. [HOP/BB]