Kunstopleidingen schrikken van plan VVD en ChristenUnie

De VVD en de ChristenUnie willen het aantal studenten aan kunstopleidingen fors terugdringen, bleek uit de berekeningen van het Centraal Planbureau. De onaangekondigde bezuiniging valt het kunstonderwijs rauw op het dak.

Opeens stond het vanochtend in de berekeningen van het CPB: de VVD en de ChristenUnie willen honderd miljoen euro besparen door de instroom in het kunstonderwijs met meer dan de helft te verminderen. In de verkiezingsprogramma’s werd er eerder met geen woord over gerept.

Geschrokken
Thera Jonker, directeur Kunsteducatie aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht (HKU) en voorzitter van het Sectoraal Adviescollege Kunstonderwijs, is zich een hoedje geschrokken. “Het plan wordt geopperd zonder dat er feitelijke afwegingen worden genoemd. We missen vooral de argumentatie.”

Het traditionele beeld van kunststudenten, die na hun afstuderen moeizaam aan het werk zouden komen, herkent zij totaal niet. “Er is ontzettend veel behoefte aan creatieve professionals die kritisch kunnen denken.”

Is de hoge werkloosheid onder kunstenaars dus een fabeltje? Ook weer niet helemaal, meent Jonker. “In Nederland mag je jezelf ook kunstenaar noemen als je geen hoger onderwijsdiploma hebt. Onder die groep is de werkloosheid misschien hoger, maar onze afgestudeerden vinden zelfs sneller een baan dan bijvoorbeeld alumni van economieopleidingen.”

Impact
“Denk bijvoorbeeld aan de tune van het achtuurjournaal, die heel Nederland herkent. Zulke sound designers zijn altijd nodig, en worden bij ons opgeleid”, zegt de HKU-directeur. “Wat zou Eindhoven zijn zonder de Dutch Design Week? Het wordt nog wel eens vergeten wat kunst allemaal voor zo’n stad betekent”, wijst ze op de grote economische, sociale en culturele impact van de sector.

Wanneer je de vergelijking met andere opleidingen maakt, zegt Jonker, is de focus op het kunstonderwijs ook opmerkelijk. “Alle kunstopleidingen bij elkaar hebben minder studenten dan er eerstejaars psychologiestudenten aan de universiteit zijn. We hebben het dus over een kleine groep.”

Onder druk
Daarnaast is het kunstonderwijs de enige sector in het hoger onderwijs die de laatste jaren niet explosief is gegroeid, maar door eigen inspanningen juist is gekrompen. Jan Anthonie Bruijn, senator en onderwijswoordvoerder van de VVD, beaamt dat. “Kunstopleidingen hebben het de laatste jaren goed gedaan, daarvoor heb ik niets dan lof.” Maar waarom kwam de halvering van kunststudenten dan in zijn verkiezingsprogramma terecht?

“Het klopt dat dit niet letterlijk zo in ons programma stond, want het gaat om staand beleid. Wij willen niet voor de werkloosheid opleiden, ongeacht om welke sector het gaat”, legt Bruijn uit. Volgens hem zijn er rapporten die aantonen dat de culturele sector onder druk staat.

“We willen de hoeveelheid geld die naar de opleidingen gaat wel afstemmen op de vraag van de arbeidsmarkt. Het zou oneerlijk zijn om dat niet te doen.” De rapporten waar Bruijn op doelt, zijn volgens hem niet heel recent. Daarom pleit de VVD voor het periodiek onderzoeken of opleidingen goed aansluiten bij de vraag vanuit de arbeidsmarkt.

Nieuwe evaluatie
“Op dit moment hebben wij nog geen cijfers dat er meer vraag is naar kunstenaars, maar als dat wel blijkt, zou een nieuwe evaluatie van het kunstonderwijs een goed idee zijn”, aldus Bruijn, die verder aangeeft dat het cijfer van honderd miljoen uit het CPB-rapport niet helemaal juist is. “In werkelijkheid gaat het om vijftig miljoen. Maar het CPB rondt af op honderden miljoenen.”

Tweede Kamerlid Eppo Bruins van de ChristenUnie geeft aan dat de maatregel vooral bedoeld is om werkvelden met de grootste tekorten te helpen. “In de techniek staan ze te springen om zeventigduizend nieuwe werknemers. Daarom leggen we de prioriteit bij techniekonderwijs, en bezuinigen we op andere sectoren, zoals kunst.”

AKV|St.Joost
In een reactie op de plannen van de VVD en CU laat Femke den Boer, Academiedirecteur AKV|St.Joost, weten zich geen zorgen te maken voor de toekomst van de kunstopleidingen. “Deze plannen zijn een overblijfsel uit het vorige verkiezingsprogramma.”