‘Tijd voor cultuuromslag in hbo-medezeggenschap’

Minimaal twaalf uur per week, zoveel zou de hbo-medezeggenschap nodig hebben om haar werk goed te doen. Het werden er vier tot acht uur per week, en toch wordt het nieuwe minimum gevierd als winst. Hoe komt dat? En is het genoeg?

De hbo-medezeggenschapsraden luidden begin deze maand de noodklok: de leden zouden te weinig tijd hebben voor hun taak, zeker nu ze moeten meebeslissen over de goede verdeling van de miljoenen die beschikbaar komen nu de basisbeurs is afgeschaft. Aan de universiteit hebben studenten soms 32 uur voor een functie in de medezeggenschap, tegenover hooguit zes uur in het hbo.

Minimale vergoeding
Sommige hogescholen geven helemaal geen vergoeding. Dat kan zo niet langer, stelde het Studenten Overleg Medezeggenschap (SOM) en eiste een minimale vergoeding van twaalf uur per week.

Toeval of niet; enkele dagen later was het urenminimum een feit, al ligt dit minimum lager dan geëist. Volgens het sectorakkoord dat de hogescholen en de studentenbonden met de minister hebben gesloten moeten medezeggenschappers aan kleine instellingen minstens vier uur per week vergoed krijgen voor hun functie. Aan grote instellingen ligt het minimum op acht uur.

Overwinning
Dat is fors minder dan geëist, tot teleurstelling van SOM-lid Richard Gertsen. “Maar we zien het akkoord toch als een overwinning. Tot nu toe waren er scholen die niet eens acht uur per maand vergoedden. Nu hebben we een minimum van vier uur per week, dat is echt een verbetering.”

‘Het meest schandelijke was het feit dat sommige scholen nu totaal geen vergoeding aanbieden, en dat probleem is hiermee opgelost’

Hebben de studenten zich te makkelijk laten afschepen? Tweede Kamerlid Frank Futselaar vindt van niet: “Dit minimum is pure winst”, zegt de SP’er, die afgelopen december nog via een motie een wettelijke vergoeding voor hbo-opleidingscommissies probeerde af te dwingen. Dat studenten dit nu zelf voor elkaar hebben gekregen vindt hij mooi. “Het meest schandelijke was het feit dat sommige scholen nu totaal geen vergoeding aanbieden, en dat probleem is hiermee opgelost.”

Het aantal uren is volgens hem van ondergeschikt belang. “Er zijn grote verschillen tussen de instellingen, dan is het lastig om algemene uitspraken te doen.” Het is nu aan de medezeggenschap om met het bestuur van de instelling verder te onderhandelen over het benodigde aantal uren, zegt Futselaar.

Cultuuromslag
“Je moet niet onderschatten hoe op sommige hogescholen over de medezeggenschap wordt gedacht”, zegt Futselaar. “Ik heb genoeg bestuurders gesproken die zeiden: ‘medezeggenschap? Dat speelt bij ons niet.’ Ik hoop dat dit minimum het begin is van een cultuuromslag.” Nu is het zaak om naar andere vormen van ondersteuning te kijken, zegt Futselaar, zoals scholing en ambtelijke ondersteuning.

‘De studenten doen alsof ze er veel nieuwe rechten bij hebben gekregen, maar dat is niet zo’

Onderwijsexpert en jurist Peter Kwikkers is het daarmee eens. Het urenaantal is volgens hem een ‘minor detail’. “Het gaat niet om de hoeveelheid tijd, maar om de vraag hoe je die tijd besteedt”, zegt hij. De medezeggenschap er door de sectorakkoorden in zijn ogen niet op vooruit gegaan. “De studenten doen alsof ze er veel nieuwe rechten bij hebben gekregen, maar dat is niet zo. Meebeslissen over de basisbeursmiljoenen? Dat konden ze al. De medezeggenschapsraden hebben immers al instemmingsrecht op de hoofdlijnen van de instellingsbegroting en instemmingsrecht op het instellingsplan. Een nietje door bestaand beleid, meer is het niet”.

‘Je kunt wel meer uren eisen, maar het is veel belangrijker om de medezeggenschap aantrekkelijker te maken’

“Tijd is één ding, maar opleiding, scholing en kwaliteit zijn iets anders”, vervolgt Kwikkers. Volgens hem zit er maar een ding op: de kwaliteit van de medezeggenschap moet omhoog. Dan wordt het ook makkelijker om voldoende kandidaten te vinden. “Je kunt wel meer uren eisen, maar het is veel belangrijker om de medezeggenschap aantrekkelijker te maken.” Dat vraagt om een prettige bestuurscultuur waarin je goed je werk kunt doen. “En die ontstaat alleen als de medezeggenschap weet waar ze het over heeft en voldoende scholing krijgt. Het aantal uren is dan van ondergeschikt belang.”