Terug naar overzicht

Column: Ben jij een kritische gast?

Veel mensen vinden zichzelf kritisch. Kritisch over het voornemen van staatssecretaris Harbers om de Armeense Lili en Howick uit te zetten naar Armenië. Of juist kritisch over het besluit dat de kinderen alsnog een verblijfsvergunning hebben gekregen. Is dat kritisch? Dat je kritiek hebt op opvattingen, gedragingen of besluiten? Veel mensen zeggen dat kritisch denken niet gelijk staat aan kritiek leveren. Maar ga je met ze in gesprek, dan leveren ze kritiek. En dan vinden ze zichzelf kritisch…

Kritische denkers stellen kritische vragen, voordat ze standpunten innemen. Een kritische vraag stellen is twijfel uiten over de aanvaardbaarheid van een opvatting, een handelswijze, een besluit. Twijfel… Hadden mensen die zich zo stellig uitspraken over de zaak Lili en Howick wel twijfels? Dat is goed mogelijk, maar hoe stelliger – en hoe sneller! – een standpunt wordt ingenomen, hoe meer je je achter je oren kunt krabben. Wil jij achterhalen of iemand alleen kritiek uit? Of te maken hebt met een echte kritische denker? Denk dan even met me mee.

‘Je vriend haalt zijn schouders op en kijkt je aan alsof je zielig bent’

Stel je voor dat jouw ‘kritische gast’ tegen het besluit van staatssecretaris Harbers was, omdat met de uitzetting van Lili en Howick kinderrechten zouden worden geschonden. Is dat zo, vraag jij je af. Om welke kinderrechten gaat het dan en in welk opzicht worden ze in dit geval geschonden? Je vriend haalt zijn schouders op en kijkt je aan alsof je zielig bent. Hoe denkt je kritische gast over de Raad van State die kinderrechten meewoog en oordeelde dat er geen redenen zijn om de verzoeken van de kinderen toe te kennen? “Juridische haarkloverij!”, schreeuwt je vriend.

Geen toelichting geven op het argument dat kinderrechten zouden worden geschonden met een uitzetting van Lili en Howick. Geen geïnteresseerde houding tonen ten aanzien van andermans kritische vragen. Geen inhoudelijke reactie geven op de tegenwerping dat de Raad van State kinderrechten meewoog en desondanks oordeelde dat de uitzetting door kon gaan. Veel aanwijzingen voor kritische twijfel voordat het standpunt werd ingenomen hebben we hier niet.

Heb jijzelf ergens een standpunt over ingenomen? Stel dan de kritische vragen die je aan je vriend stelde aan jezelf. Vooral dan ben je een échte kritische gast!

Heleen Torringa is docent kritisch denken en ethiek bij de opleiding Communicatie in Breda. Ze promoveerde in 2011 op een proefschrift over kritisch denken.

Punt. Of had jij nog wat?

Meer lezen?