Avans en een op non-actief gestelde adjunct-directeur van de Academie voor Deeltijd (AVD) troffen elkaar enkele weken geleden in de rechtbank. Ze eiste 1,3 miljoen euro van Avans. Hoe heeft het zo ver kunnen komen? Paul Rüpp, voorzitter van het College van Bestuur (CvB), blikt terug tijdens de vergadering van de Avans Medezeggenschapsraad (AMR).
Het was tot ieders verrassing dat enkele weken geleden een bericht in BN DeStem verscheen: Adjunct-directeur Deeltijd sleept Avans voor de rechter en eist 1,4 miljoen euro: ‘Ten onrechte op non-actief gezet’.
De krant publiceerde het artikel naar aanleiding van een door de voormalige medewerker, Birgit Cardinaals, verstuurd persbericht. Al lag de ‘waarheid’ anders. Niet zij, maar Avans stapte naar de rechter. Kort door de bocht kon Cardinaals haar ontslag niet verkroppen en wilde ze of terug in haar functie of geld zien van haar voormalige werkgever.
De rechtszaak tussen de voormalige werkgever en werknemer is het resultaat van langslepende misère binnen de Academie voor Deeltijd. Deels verwijtbaar, deels niet verwijtbaar, volgens Rüpp. Dat het tot een rechtszaak moest komen met Cardinaals betreurt de CvB-voorzitter.
Maar hoe heeft het eigenlijk tot dit punt kunnen komen? En een tekort van 1,2 miljoen is ook niet mis. Ten overstaan van de AMR blikt Rüpp op verzoek van het medezeggenschapsorgaan terug op zes jaar Academie van Deeltijd.
Terug in de tijd
“Zo’n zes, zeven jaar geleden werd geconstateerd dat de landelijke belangstelling voor deeltijdopleidingen terugliep. Althans, binnen het hbo was het aan het dalen. Waar het aantal studenten bij private instellingen zoals het NCOI stabiel bleef, of zelfs toenam.”
Toenmalig Staatssecretaris Halbe Zijlstra overwoog deeltijdstudies niet langer te financieren. Dat meldden bronnen in Den Haag aan NRC Handelsblad. Een mogelijke uitzondering zouden opleidingen op het gebied van onderwijs en de gezondheidszorg zijn. De HBO-raad vreesde daarop voor een ‘privatisering’ van hoger onderwijs.
‘Bottom line was dat zij vonden dat ze werden behandeld als 17- en 18-jarigen die nog zoekende zijn in het leven’
“De opleidingen speelden onvoldoende in op de behoefte van hun studenten. Dat zijn de werkende mensen, vaak met kinderen thuis, en andere verantwoordelijkheden. Ook Avans deed dat zo.” En ze keken naar de bevindingen van de deeltijdstudenten zelf. “De bottom line was dat zij vonden dat ze werden behandeld als 17- en 18-jarigen die nog zoekende zijn in het leven. Er was te weinig flexibiliteit. Dat was niet zo of veel minder bij onze Bredase deeltijdacademie die al enige jaren zelfstandig opereerde voor economische deeltijdopleidingen”
Er kwamen twee concrete maatregelen naar voren: alle deeltijdopleidingen moesten onder één academie ondergebracht worden met een eigen didactisch model en een eigen visie. Daarnaast moest de samenwerking met Avans+ versterkt worden. Vanwege hun expertise met name op het gebied van de doelgroepenbenadering.
“Op de achtergrond speelde ondertussen de mogelijke afschaffing van financiële middelen door de overheid voor de deeltijdvarianten mee”, blikt Rüpp terug. “Dat in ogenschouw genomen, haalden we iemand binnen met ervaring in het privaat onderwijs.” Door middel van een stappenplan ging er elk jaar een aantal opleidingen van hun voltijdbroertjes over naar de AVD. “Er werd door de directie een businessplan gemaakt, budgetten werden toegekend. Alleen al in Breda waren er 1.700 studenten. De aanwas van nieuwe studenten was goed, deeltijd groeide goed. En binnen het hbo landschap was Avans de grootste aanbieder als je de lerarenopleidingen er van af trekt, die er toe deed.”
Maar de AVD-directeur raakte overbelast. Meerdere malen werd hem kenbaar gemaakt dat een adjunct-directeur essentieel was. “Dat is uiteindelijk gaan lopen.” Het werden er vier: een met elk een eigen domein onder zich. Van sociale opleidingen tot technische opleidingen.
Najaar 2017
“We hadden maandelijks een overleg en alles zag er goed uit.” Tot de directeur op een dag naar Rüpp toekwam. “Hij zei: ‘We hebben net alle cijfers bekeken, we stevenen af op een behoorlijk tekort.’” Dat bleek zelfs 1,2 miljoen te zijn. Een analyse, een rapport met constateringen en adviezen volgden.
‘Hij zei: we hebben net alle cijfers bekeken, we stevenen af op een behoorlijk tekort’
Met drie hoofdlijnen:
De complexiteit was behoorlijk groot. “Er waren bijvoorbeeld veel ZZP’ers in dienst. Maar met de nieuwe Wet en Zekerheid, was dat gecompliceerd.” De docenten moesten kortweg via een payrollconstructie aan de slag bij Avans, met een prijsopdrijvend effect als gevolg.
“Ten tweede werden de uren van zzp’ers niet goed in de systemen gezet. Normaal maak je aan de voorkant afspraken. Hier gebeurde dat aan de achterkant. Wat prognoses maken lastig maakte.”
De informatie in de systemen was niet te vertrouwen, wat volgens Rüpp de directie niet viel te verwijten. Het hanteren van een verkeerd inzetmodel is hen wél te verwijten. Hij legt uit: “Voor voltijdopleidingen kennen wij een docentbelasting van 9 à 10 uur. De zogenaamde DBU. Voor deeltijd is die veel lager, omdat daar rekening gehouden wordt met de ervaring van het leren tijdens het werken. Die DBU-norm komt daar uit op ongeveer 6 of 6,5. Maar als je dat voor de laatst genoemde op 9 DBU zet in de systemen, dan wordt de inzet veel hoger en het onderwijs veel duurder. Dat was hier gebeurd met als gevolg een overschrijding van meer dan 30%”
Eind 2017
Het bleek dat de AVD-directie niet in haar geheel betrokken was bij het financiële verloop en “het ontbrak hier en daar ook aan adequate kennis.” Er werden duidelijke afspraken gemaakt: “In twee jaar naar een 0 begroting. Een tekort van afgerond 4 ton in 2018 en 0 euro in 2019.” Een nieuw plan moest er einde van 2017 liggen. “Dat werd pas begin 2018.” Maar de academie begon met een schone lei: “Wat er gebeurd is, is gebeurd. We zetten er een streep onder en we gingen door. We zijn immers een lerende organisatie waar fouten maken bij hoort.”
‘Eén van de adjunct-directeuren zei: haal ons hier vanaf. Dit kunnen wij niet aan’
Maar toen kwam de directeur in 2018 thuis te zitten. En die keerde niet meer terug. “Hij geloofde er niet meer in”, vertelt Rüpp, “hij stond er niet meer achter.” André Gehring werd aangetrokken om leiding te nemen. “Hij kwam erachter dat er in de tussentijd van een paar maanden bijna niets was gebeurd.”
“Eén van de adjunct-directeuren zei: haal ons hier vanaf. Dit kunnen wij niet aan.” Met een nieuw, toekomstbestendiger plan werd er een nieuwe start gemaakt. “We hadden vertrouwen in het plan, maar niet in de geleding die het moest uitvoeren, ook de academieraad zegde het vertrouwen op. We hebben de vier adjunct-directeuren er vanaf gehaald en op non-actief gesteld.” Rüpp noemt het “een ingrijpende beslissing”.
“Een deel snapte het. Ze hebben kei- en keihard gewerkt. Maar het groeide hen boven het hoofd. Sommige problemen waren verwijtbaar. Maar we gingen werken aan een herstel en met nieuwe kansen.”
2018/2019
Maar een laatste adjunct-directeur, Cardinaals, “wilde maar één ding: terug in haar functie. We hebben haar alternatieven aangeboden.” Rüpp geeft aan dat ook hij verrast werd door het artikel in de krant. “Zelf ben ik hier terughoudend in.” Hij wilde BN DeStem ook niet te woord staan toen hij werd gebeld om een reactie.
“Zoiets is vervelend. In mijn hele carrière kon altijd alles minnelijk geschikt worden. Dit is voor alle partijen vervelend.”
De kantonrechter besloot dat Avans Hogeschool Cardinaals mag ontslaan. De hogeschool hoeft niet de door de medewerker geëiste 1,3 miljoen euro te betalen.
“En dat”, besluit Rüpp, “was zes jaar in een notendop.”
Hij sluit zijn verhaal af met een voor Avans positieve noot. “Onder leiding van de nieuwe directeur Rien Brouwers lijkt het erop dat het boekjaar van 2018 wordt afgesloten op 0, of een klein bedrag daar niet al te ver vandaan. Dit jaar kunnen we op een positief saldo eindigen. Dankzij de goede sturing van Gehring en Brouwers.”
“Ik ben blij dat het weer op de rails staat.”
Punt. Of had jij nog wat?