Gevangenissen net hotels? Niet volgens deze student

Over gevangenissen bestaan er een hoop vooroordelen. Ze zouden volgens veel  mensen veel te luxe zijn. Social Work-student Lotte Hendrix liep stage bij de Penitentiaire Inrichting in Dordrecht en denkt daar heel anders over.

‘Soms weten ze niet eens hoe een computer werkt’

In de gevangenis zitten mensen die diefstal of geweld hebben gepleegd, maar ook drugssmokkelaars en moordenaars. Lotte liep stage in het re-integratiecentrum van de gevangenis in Dordrecht. Daar hielp ze de gedetineerden bij het op orde krijgen van hun zaken, re-integreren dus.  “Veel gedetineerden hebben geen huis, geld en amper contact met hun familie’’ vertelt de Bredase student. “Soms weten ze niet eens hoe een computer werkt, of ze hebben de komst van smartphones nog niet meegemaakt. Daardoor kan re-integreren een heel complex en lang proces zijn.’’

Het stoort de derdejaarsstudent dat mensen lichtvoetig doen over gevangenisstraffen. “Het idee dat de gevangenis ‘een hotel’ is, dat mensen die achter de tralies zitten allemaal apathisch zijn, dat ze superlekker eten voorgeschoteld krijgen”, somt Lotte een aantal van de vooroordelen op. “Mensen die gevangenissen met hotels vergelijken, vinden vaak dat we  niet streng genoeg straffen”, denkt de student. “Maar in vergelijking met andere Europese landen is het strafrecht in Nederland juist streng. Hier is levenslang bijvoorbeeld écht levenslang.’’

Doodeng
Als stagiair sprak Lotte bajesklanten die uiteenlopende delicten hadden gepleegd. Van diefstal, tot meervoudige moord. Vooral gevangenen die veel jaren niet hebben meegedaan aan de samenleving, vinden het moeilijk om hun weg te vinden. Een flinke kluif om ze op weg te helpen, maar juist dat spreekt Lotte aan. “Ze raken hun regelmaat kwijt. Opeens moeten ze zelf hun leven richting geven. Als je dat twintig jaar niet hebt kunnen doen, kan het doodeng zijn.’’

In de gevangenis zijn gedetineerden verplicht om te werken. Dat doen ze zeker een paar uur per dag. Ze repareren van alles, en maken ook houtwerkjes. In een gevangenis hangen overal camera’s. Er loopt ook veel beveiliging rond. Kamers zijn steriel en natuurlijk zitten er voor elk raam tralies. Toch is volgens Lotte de échte straf het gebrek aan vrijheid. “Je kunt niet gaan en staan waar je wilt, dat is een enorm ingrijpend”, zegt de student.

Tekst gaat door onder de foto.

Menselijk
Is een moordenaar in de basis hetzelfde soort mens als wij? “Ja”, zegt Lotte. “Mensen zien gevangenen soms als gevaarlijke mensen die puur evil zijn. Maar het zijn echt mensen.” Regelmatig raakte Lotte naar eigen zeggen zelfs ontroerd door gedetineerden.

Het is volgens de student bijna nooit zwart-wit, iemand is niet alleen maar slecht. “De meeste gedetineerden hebben ook een menselijke kant. Het is belangrijk dat we ons daar bewust van zijn.”

Toch vond ze het contact met bajesklanten op momenten ook spannend. “Ik was achttien toen ik daar dagelijks contact had met mannelijke gedetineerden. Die maken weleens een opmerking, of proberen je uit te dagen. Daar was ik aan het begin van mijn stage al voor gewaarschuwd. Ik sta op zich stevig in mijn schoenen, dus bang was ik nooit. Uiteindelijk leer je er ook doorheen kijken”

Door haar eigen ervaring met de bajes, is  Lotte zich veel bewuster geworden van haar eigen vrijheid. “Je staat er niet bij stil, maar het feit dat jij en ik gewoon naar buiten kunnen wanneer we willen en kunnen doen en laten waar we zin in hebben, dat is zó waardevol.”