Hoe kunnen we pandemieën voorspellen? Verwachten we nog meer uitbraken van het coronavirus? Komt het virus uit een lab? En zijn zelftesten betrouwbaar? Avansstudenten onderworpen viroloog Sander Herfst aan een vragenvuur tijdens de eerste Covid College Tour.
“Inmiddels zijn jullie allemaal ervaringsdeskundigen van een pandemie”, zegt viroloog Sander Herfst. Met die zin trapt hij zijn masterclass af over de historie van pandemieën. Aan de hand van de pandemiemeter van de Wereldgezondheidsorganisatie legt Sander de verschillende fasen van een pandemie uit. Ook de verschillende pandemieën, zoals de Spaanse griep, de pest en de pokken, bespreekt hij uitgebreid.
Docent Eefje Schrauwen van de Academie voor Technologie van Gezondheid en Milieu (ATGM) nam het initiatief om een Covid College Tour te organiseren voor Avansstudenten. “Vorig jaar gaf ik het vak virologie en immunologie”, vertelt Eefje aan het begin van de uitzending. “Het vak was door de pandemie nog nooit zo populair. Onderzoekers van het Erasmus MC kwamen onze studenten uitleggen hoe een lichaam reageert op een coronavirusinfectie. Studenten stelden vragen, waardoor zij kennis opdeden over dit onderwerp. Dat bleek een perfecte combinatie en daarom hebben we samen met team Evenementen dit concept bedacht voor alle Avansstudenten.”
Tijdens de masterclass van de viroloog druppelen de eerste vragen van kijkers binnen via de chat. Na afloop bellen studenten in met prangende vragen en ook docent Eefje Schrauwen, die als tafeldame in de studio aanwezig is, stelt vragen. Punt zet de zes interessantste vragen voor je op een rij.
Q: Hoe kunnen pandemieën worden voorspeld?
A: “Het voorspellen van pandemieën is erg lastig”, zegt Sander Herfst. “Virussen muteren en veranderen om over te springen naar de mens. Inmiddels heeft de wetenschap een aantal van de eigenschappen van die mutaties beschreven. In de ideale wereld zouden we preventief op zoek moeten gaan naar die eigenschappen. Het probleem is daarbij alleen dat we in een grote wereld leven, met veel mensen. Daardoor is het onmogelijk om dat allemaal bij te houden. Vroegtijdig opsporen is dus erg moeilijk.”
Q: Veel virussen komen uit Azië. Heeft dat puur te maken met de manier waarop men daar met dieren leeft en omgaat? Of spelen daar meer factoren mee?
A: “Soms zijn pandemieën te herleiden naar Azië omdat dieren en mensen daar dichter op elkaar leven dan bijvoorbeeld in Nederland”, vertelt de viroloog. “Maar ook in andere delen van de wereld breekt weleens een pandemie uit”, benadrukt hij. “De varkensgriep is namelijk in 2009 in Mexico ontstaan. En in Nederland hebben we ook de vogelgriep gehad. Omdat er snel gereageerd werd door preventief 30 miljoen kippen te ruimen, kon de uitbraak worden ingedamd. Zelfs met die snelle voorzorgsmaatregelen zijn 80 dierenartsen besmet geraakt, van wie er zelfs één is overleden aan de vogelgriep.”
Q: Welke invloed denkt u dat de coronapandemie heeft gehad op andere virussen zoals het griepvirus? Verwacht u een explosie van influenza zodra we weer mogen leven zoals vroeger?
A: “Dat is een interessante vraag. In Nederland hebben we elke winter een griepepidemie van zo’n 13 weken. Tot nu toe is er nog geen enkel griepgeval gedetecteerd. Het lijkt erop dat alle maatregelen die we nu nemen, ook invloed heeft op de verspreiding van het griepvirus.” Op de vraag of Sander een explosie van het griepvirus verwacht antwoordt hij: “Het zou kunnen dat eind dit jaar het griepvirus harder toeslaat dan voorgaande jaren. Dat heeft te maken met de immuniteit die mensen nu níét opbouwen, waardoor mensen vatbaarder zijn voor het griepvirus.”
Q: Verwacht je nog meer uitbraken de komende tijd?
A: “De tijd zal het leren”, zegt Sander. “Wel wordt het steeds moeilijk voor het virus om zich te verspreiden nu mensen worden gevaccineerd.”
Q: Komt het coronavirus uit een lab?
A: “Ik durf met zekerheid te zeggen dat het coronavirus niet uit een laboratorium komt. Dat is onderzocht door de Wereldgezondheidsorganisatie”, zegt Sander. Hoe het dan komt dat men deze vermoedens had? “Het interessante aan deze pandemie is de rol van internet en social media. Je ziet dat daarop steeds meer complottheorieën ontstaan.”
Q: Zijn thuistesten betrouwbaar?
A: “Zelftesten is een nieuwe trend die opkomt. Aan de ene kant durf ik te zeggen dat ze betrouwbaar zijn. Voor zoiets op de markt komt, wordt dat uitvoerig getest op betrouwbaarheid. Maar ik vraag me af hoe deze testen gaan werken. Speeksel op een strip plaatsen is goed te doen, maar bij jezelf een wattenstaaf in je neus naar binnenbrengen is lastig. Als dat niet goed gebeurt, trekt dat de uitslag in twijfel.”
De tweede Covid College Tour staat gepland op 24 maart. Diederik Gommers gaat in op het ziektebeeld dat past bij covid-19. Aanmelden kan hier.
Punt. Of had jij nog wat?