Ook demissionair onderwijsminister Ingrid van Engelshoven weet het nu: vrijwillige zelftests helpen niet om meer fysiek onderwijs mogelijk te maken. Toch is er ruim 400 miljoen euro aan besteed.
Allerlei pilots met tests en zelftests werden de afgelopen maanden in het mbo en hoger onderwijs gedaan. De hoop was dat er meer fysiek onderwijs mogelijk zou zijn als studenten en medewerkers zich regelmatig testten.
Dat is niet gelukt. De coronatesten in de pilots hebben “niet of nauwelijks mogelijk gemaakt om meer fysiek onderwijs te organiseren”, schrijft de minister in een brief aan de Tweede Kamer.
Vrijblijvend
De testbereidheid is laag. Slechts 25 à 30 procent van de studenten doet mee, blijkt uit de pilots. Dat komt onder meer doordat het testen ‘vrijblijvend’ is: wel of niet meedoen maakt voor studenten weinig uit.
En lukken die zelftests eigenlijk wel? Een goede instructie helpt uiteraard, maar “de grotere foutmarge ten opzichte van door professionals afgenomen testen blijft een risico”, is een van de waarschuwingen.
Dus moeten studenten en docenten, ondanks de zelftests, nog steeds anderhalve meter afstand houden. Daardoor kunnen hogescholen en universiteiten nog geen extra onderwijs inroosteren.
Deze uitkomst kwam begin april al uit de allereerste afgeronde pilot, maar toen wilde het ministerie er nog niets van weten. Eerst de rest afwachten, was de boodschap.
Gratis
Het kabinet had al bedacht dat er gratis zelftests moesten komen in het hoger onderwijs. Daar zou bijna een half miljard euro aan worden besteed, al werd het iets goedkoper. De onderwijsinstellingen en studentenorganisaties zagen er weinig in, maar stribbelden ook niet tegen. Tweede Kamerleden lieten het ook schieten.
Door de vaccinatiecampagne daalt nu het aantal besmettingen. De hoop is dat hogescholen en universiteiten komend jaar weer normaal onderwijs kunnen roosteren, zonder de anderhalve meter en zonder zelftests.
Toch noemde minister Van Engelshoven de pilots “ongelooflijk belangrijk”. Dat zei ze gisteren tijdens een online presentatie van de resultaten. Want er is wel iets van geleerd, en die informatie wil ze bewaren voor eventuele nieuwe uitbraken.
Belevingswereld
Zo blijkt dat de voorlichting over zelftests en corona het best “dichtbij de belevingswereld van de student” kan worden georganiseerd, bijvoorbeeld via onderwijscoördinatoren, studieloopbaanbegeleiders of docenten. Die moeten dan wel genoeg kennis hebben.
Verder deed de TU Delft onderzoek naar crowd control: hoe kun je voorspellen wanneer het druk wordt in de gebouwen en hoe kun je ervoor zorgen dat mensen niet allemaal tegelijk in dezelfde hal staan? Het heeft onder meer met roosters en looproutes te maken. Die kennis is waardevol, ook los van corona, dus de universiteit gaat ermee door.
Aanbesteding
Het kabinet nam dit voorjaar een snelle beslissing om gratis zelftests te gaan verspreiden (waar dus ruim 400 miljoen euro mee gemoeid is). De aanbesteding is niet rechtmatig verlopen, schrijft de minister. Daarom blijft het portaal zelftestonderwijs.nl maar tot 1 augustus open.
Universiteiten en hogescholen balen daarvan: moeten ze het daarna soms zelf gaan doen? GroenLinks had al een motie ingediend om het portaal langer in de lucht te houden, maar trok die nog even terug in afwachting van dit antwoord.
Het antwoord is in feite: hopelijk zijn de zelftests helemaal niet meer nodig, en anders kunnen we binnen twee maanden een rechtmatige variant van dit portaal openen. Iedereen kan nog tot 1 augustus een voorraadje tests bestellen.
Overigens heeft het kabinet een tijdelijke wet gemaakt voor coronatoegangsbewijzen. Bij bepaalde evenementen en sectoren mag je alleen naar binnen met een negatieve coronatest. Als de nood aan de man komt en de besmettingen oplopen, kan die verplichting er ook komen voor het mbo en hoger onderwijs.
Punt. Of had jij nog wat?