Zo’n zestien uur per dag – en vaak ook nog ’s nachts – volgt de Oekraïense uitwisselingsstudent Yurii Dobrytsia het nieuws over de oorlog in zijn land. Hij doet bij Avans in Breda de minor International Entrepreneurship en is daarom een semester in Nederland. “Ik probeer me te focussen op mijn studie, maar dat is moeilijk.”
Yurii komt uit Charkiv, een grote stad in het oosten van Oekraïne, vlakbij de grens met Rusland. Zijn familie is de stad ontvlucht, maar veel van zijn vrienden zijn daar nog. “Ze kunnen niet meer weg omdat er hevig wordt geschoten”, vertelt de student. “Het is te gevaarlijk om auto te rijden.”
Via social media en messaging apps houdt hij contact met vrienden en bekenden. “De meesten hebben nog internettoegang, al doen de Russen er alles aan om de telecommunicatiesystemen te vernietigen. Sommige regio’s zijn dan ook niet meer bereikbaar.” Via via hoort hij hoe het met de mensen gaat die geen internet meer hebben.
Wakker
Zijn dagen bestaan voornamelijk uit het op de voet volgen van het nieuws en contact onderhouden met familie en vrienden in Oekraïne. “Soms word ik ’s nachts wakker om te kijken of er nog nieuws is. Dat gaat vanzelf, ook al ben ik heel erg moe. Naast de beschietingen vanaf de grond wordt er gebombardeerd vanaf schepen en vanuit vliegtuigen, met zware bommen. Die hebben soms de grootte van een auto. Ik hoop dan dat ze niet op plekken vallen waar mijn familie en vrienden zijn.”
De gebeurtenissen in zijn land volgt hij voornamelijk via social media. Vrienden die nog in steden zijn die onder vuur liggen, delen video’s. Daarop ziet hij mensen schreeuwen, uit elkaar gerukte lichamen. “Die dingen gebeuren op de straten waar ik altijd met vrienden afsprak.”
Onwetend
Vanuit Nederland probeert hij ze te helpen, bijvoorbeeld door het inzamelen van geld. “Hier is het veilig, maar ik kan niet veel meer doen dan dat. Ik voel me machteloos, want mijn familie is niet hier. Maar wat zou ik daar kunnen doen? Wat kan ik doen tegen bommen? Het zijn geen man-tegen-mangevechten. Ik zou vrijwilliger kunnen worden om de grens te bewaken. Daar denk ik wel over na. Ik heb er gemengde gevoelens over.”
Wat hem opvalt in Nederland is dat veel mensen de oorlog in Oekraïne onderschatten. “Maar er zijn al zoveel doden gevallen, burgers en militairen, en er worden zoveel steden beschadigd. Dat gebeurt op grote schaal, het is heel extreem. Sorry dat ik het moet zeggen, maar mensen hier zijn heel onwetend.”
“Ik zou willen dat mensen begrijpen wat er aan de hand is en in actie komen, want Oekraïne heeft hulp nodig”, gaat Yurii verder. Nederlanders kunnen geld doneren aan officiële instanties, voor het leger of humanitaire doelen. Daarnaast zijn kleding, medicijnen en toiletartikelen nodig. Die moeten via Polen het land binnengebracht worden. “Alles wat wordt ingezameld is waardevol.”
Mensen die Yurii steunen en Oekraïne willen helpen, geven hem het gevoel dat hij niet alleen is. “Door die steun weet ik dat we het goede doen, dat ons land de juiste waarden en normen heeft. Bovendien geeft het mensen de kracht en de motivatie om de aanvallen van het Russische leger af te slaan.”
Schuilkelders
Voor Yurii is het duidelijk: er moet nu actie ondernomen worden, anders is het te laat. “De oorlog is net begonnen, het is dag dertien. De aanval van Rusland was niet voorzien. Mensen leven nu al bijna twee weken in schuilkelders. Ze zitten vast, kunnen nergens heen. Ze hebben niks te eten, leven van brood en water. Baby’s worden geboren in schuilkelders. Gevechten vinden plaats boven hun hoofden, in woonwijken. Vliegtuigen storten neer tussen de huizen.”
Niemand in Oekraïne steunt de Russische overheid, de inwoners zijn verenigd als nooit tevoren, weet Yurii. Ze willen geen Russische overheersing. “Er waren mensen die geen voorstander waren van de westerse koers van Oekraïne, maar meer naar Rusland neigden. Toen de oorlog uitbrak, voelden die mensen zich verraden. Ze zien Russische, Belarussische en Tsjetsjeense soldaten hun vrienden vermoorden, kinderen neerschieten, met tanks over auto’s heen rijden. Van die steun is natuurlijk niets meer over. Oekraïners voelen pure haat door hun aderen lopen. Angst is veranderd in woede en haat. En dat blijft waarschijnlijk generaties lang zo.”
Propaganda
“Mensen realiseren zich nu hoe kwaadaardig en wreed de Russen zijn”, zegt Yurii. “In video’s zie ik kinderen neergeschoten worden. Een groot deel van de Russische bevolking geloofde echt dat ze ons helpen, dat komt door de staatspropaganda. Veel Russen steunen Poetin ook. Hij is niet voor niets al sinds 1999 aan de macht. Ik weet ook wel dat ze geen goede informatie krijgen. Alle niet-Russische websites, bijvoorbeeld YouTube en Twitter, zijn geblokkeerd. Mensen die wel toegang hadden tot eerlijke informatie, hebben dat nu niet meer. Oudere Russen hebben alleen de tv. Daarop worden pure leugens uitgezonden. De Russen willen het laten lijken of ze het goede doen. Ik spreek Russisch, dus ik heb geen vertaling nodig. Ik heb al mijn banden met Russen die ik ken verbroken, ook met familieleden in Rusland en Belarus. Helaas, maar dat moest gebeuren.”
Yurii: “De Russen willen de regering omverwerpen. En dan de troepen terugtrekken. Dat pikken we niet. We willen niet overheerst worden door de Russen. We houden van onze president. Hij is democratisch gekozen. De meeste Oekraïners steunen hem en de regering.”
Vrede
Op de vraag of zijn familie wil vluchten, heeft Yurii geen eenduidig antwoord. “We willen dat de oorlog stopt. Als het doorgaat, meer mensen sterven en meer steden worden vernietigd, dan is ergens anders een nieuw leven beginnen een optie. Maar dan moeten we alles achterlaten, onze huizen en alles wat we bezitten. Natuurlijk willen we dat niet, we willen leven in vrede in Oekraïne.”
Wil je doneren aan een organisatie in Oekraïne? Yurii’s suggestie is The Come Back Alive Foundation
Punt. Of had jij nog wat?