In september startten er bij Avans twee hbo-masters. Het doel is om er over twee jaar acht te hebben, maar een aantal moet nog worden aangevraagd bij het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Programmamanager Ronald Cloosterman ziet de meerwaarde van een hbo-master, maar zegt ook dat het een steeds duurder proces is om ze te maken en promoten.
‘’We roeien op dit moment tegen de stroom in als het gaat om hbo-masters ontwikkelen. OCW heeft de rem gezet op nieuwe opleidingen. Dat betekent dat je ontzettend veel moeite moet doen om bekostiging te krijgen’’, vertelt Cloosterman over het proces van masters ontwikkelen. Vroeger duurde het krijgen van bekostiging volgens hem drie maanden, tegenwoordig kan het oplopen tot al snel langer dan drie jaar. Als je geen bekostiging krijgt, krijg je geen geld van de overheid. ‘’Het is enorm complex gemaakt, het ministerie zet in op ontmoedigingsbeleid. Ze vinden dat er genoeg opleidingen zijn en willen wel dat je innoveert, maar dan binnen het bestaande aanbod. Daar valt wel wat voor te zeggen, maar Avans heeft niet zoveel masters. Dus daarin innoveren kan niet.’’
Overzicht huidige en toekomstige masters op Avans:
Te volgen masters:
-Fine Arts & Design met uitstroomprofielen Ecology Futures, Health by Design, Situated Design en Visual Arts and Post-Contemporary Practice.
–Animation
Geaccrediteerd en bekostigd, maar nog niet gestart:
-Materials and Energy Transition
-Responsible AI Innovation
Nog in ontwikkeling:
-Sustainable Transitions
-Data Driven Business
-AI-Translator
-Zorg & Veiligheid
Invloed studentenaantallen
Cloosterman wijst op de lagere instroom van studenten waar Avans mee te kampen heeft, die het moeilijk maakt budget vrij te maken om masters te ontwikkelen. Want hoe minder studenten er zijn, hoe minder geld de hogeschool ontvangt vanuit het ministerie. ‘’Op het moment dat je nieuwe masters in de markt wil zetten, kost dat geld. Je moet studenten laten weten dat de hbo-master er is. Als we tien jaar geleden masters hadden ontwikkeld, waren we met minder kosten verder geweest. Dit is het verkeerde moment, maar het is nu of nooit. Over twee jaar instappen kan niet, de situatie wordt alleen maar slechter. Naar verwachting wordt het namelijk steeds moeilijker om nieuwe opleidingen bekostigd te krijgen. Er is steeds minder ruimte voor nieuw aanbod en het ministerie zet de rem er steeds heviger op.’’
Al met al zegt de Avansmedewerker, net als in 2022 toen de hogeschool bekendmaakte meer masters te willen aanbieden, dat Avans achteraf gezien te laat op de trein is gestapt. ‘’We zijn pas begonnen op het moment dat de overheid het moeilijk is gaan maken. Dat leidt tot knelpunten, hoge kosten en langdurige trajecten. Het is een lastig verhaal.’’
Het was de planning dat de master Materials and Energy Transition afgelopen september zou starten, maar dat is uitgesteld naar september 2026. Hoe komt dat?
‘’Je mag pas studenten werven als de accreditatie rond is. In april 2024 mochten we daarom pas communiceren over deze master. In april hebben de meeste studenten zich al georiënteerd over wat ze na de zomer willen doen. We hadden maar drie maanden de tijd om studenten bij elkaar te krijgen, dat bleek niet haalbaar. Achteraf is het naïef om te denken dat dat zou lukken, de timing was slecht.
We hebben nu gezegd dat we nog wel blijven werven, maar dan low profile. En als er genoeg studenten instromen om eerder dan in 2026 te starten, kunnen we alsnog van start. We laten ze dan niet wachten. Maar we nemen onze tijd op een goede manier te kunnen beginnen.’’
Wat betekent het uitstellen van die master voor docenten die misschien al uren ingeroosterd hadden gekregen?
‘’Docenten met technische kennis hoeven niet op hun handen te zitten, er zijn genoeg mensen die aan ze trekken. Maar het is wel een uitdaging om ervoor te zorgen dat je die mensen aan boord houdt. Want als ze straks geen tijd meer hebben voor de master omdat ze bezig zijn met andere projecten, heb je een probleem. En het maken van een propositie kost tijd. In zo’n propositie staat de manier waarom je het werkveld wil benaderen en de manier waarop je bekend wil staan bij de partijen met wie je samenwerkt. De opleiding moet verkocht worden. Niet alleen bij aan studenten, maar ook aan de werkgevers bij wie ze straks gaan werken. Dat kost geld.’’
Wat kost het ontwikkelen van een hbo-master in vergelijking met een nieuwe bacheloropleiding?
‘’Daar zit niet veel verschil in. Het ontwikkelen van een master is vooral ontzettend duur doordat de overheid veel nieuwe eisen heeft gesteld. Je moet doelmatigheidstoetsen laten uitvoeren, dat koste vroeger zo’n 70 duizend euro. Nu kan dat oplopen tot wel 300 duizend. Men vraagt ook meer arbeidsmarktonderzoek dan vroeger. Tegenwoordig wil de overheid alles met zes cijfers achter de komma nauwkeurig zien. Je moet overal onderzoek naar doen en alles tot in detail aantonen. Als een groep mensen gedurende een lange tijd daarmee bezig is, loopt de teller op.’’
Beeldvorming
Cloosterman zegt dat er een aantal uitdagingen is als het gaat om het ontwikkelen en aanbieden van Avans-masters op hbo-niveau. Zo moeten ze organisatorisch goed worden neergezet volgens SDOB. Daarin wordt gekeken naar studeerbaarheid, doceerbaarheid, organiseerbaarheid en betaalbaarheid. Ook moeten masters goed aansluiten bij de keuzemodules in het algemeen, zodat de eventuele doorstroom soepel kan verlopen. ‘’Maar de grootste uitdaging is om het beeld bij studenten en hun ouders te veranderen dat een hbo-master lager van waarde is dan een universitaire master. De beeldvorming is vrij negatief’’, vertelt hij. ‘’Veel studenten hebben ten onrechte het idee dat hun diploma van een hbo-master minder waard is, waardoor ze naar de universiteit gaan voor een master. Maar hun diploma zit echt op hetzelfde niveau als een universitaire master.’’
Wat zijn de verschillen dan wel met een master op de universiteit?
‘’De onderwijsvorm op Avans is anders. Hier is het wat meer praktijkgericht en kleinschaliger. Als dat bij je past, is een master bij Avans het beste dat je kunt kiezen. Je kunt dan na je hbo-bachelor met dezelfde manier van onderwijs in dezelfde setting verder met je master. Bovendien kun je naadloos doorstromen zonder premaster, en je behoudt gewoon je basisbeurs. Bij een universitaire master is dat meestal niet het geval. Op de universiteit kom je in een meer afstandelijke relatie terecht in een andere setting. Als we op Avans goed kunnen laten zien wat de hbo-master is, denk ik dat we als hogeschool een ontzettend aantrekkelijk alternatief hebben voor de wo-master.’’
Punt. Of had jij nog wat?