Ingewikkelde regels, te weinig voorlichting en opmerkelijke verschillen in de behandeling van mbo’ers, hbo’ers en wo’ers: knelpunten genoeg, maar DUO kan ze niet allemaal oplossen.
Na de toeslagenaffaire wilde de Tweede Kamer weten of er nog meer overheidsinstanties zijn die op een ‘hardvochtige’ manier met burgers omgaan. Uit het onderzoek dat daarop volgde kwamen onder meer zeven knelpunten naar voren over de studiefinanciering.
Daarvan zijn er nu een aantal opgelost, laat onderwijsminister Eppo Bruins aan de Tweede Kamer weten. Dat doet hij in de Stand van de Uitvoering van het ministerie van OCW.
Medisch uitzichtloze situatie
Het zijn soms kleine ingrepen; vaak gaat het over de manier waarop DUO studenten informeert. Zo wil de dienst bekender maken dat terugbetalers met een laag inkomen een beroep kunnen doen op de draagkrachtregeling. Ze hoeven dan minder af te lossen.
Ook is het iets makkelijker gemaakt voor oud-studenten in een medisch uitzichtloze situatie om hun studieschuld kwijt te laten schelden. Sindsdien krijgt DUO daadwerkelijk meer aanvragen, schrijft de minister aan de Kamer.
Recent kende een rechter nog een schadevergoeding toe aan een student in een medisch uitzichtloze situatie die jaren moest wachten op DUO. Tegen die uitspraak gaat de dienst niet in beroep, laat een voorlichter weten.
Weigerachtige ouders
Voor studenten die hebben gebroken met hun ouders is het moeilijk om een aanvullende beurs aan te vragen. Ze moeten bewijzen dat ze geen contact meer hebben met hun ouders of dat die bijvoorbeeld de alimentatie niet betalen. DUO vroeg daarbij tot voor kort ook om een verklaring van de ouders zelf, wat tot pijnlijke situaties kon leiden. Dat doet de dienst niet meer.
Mylou Miché, voorzitter van studentenorganisatie ISO en ervaringsdeskundige op dit gebied, is blij dat DUO studenten hierin tegemoetkomt. “Het is heel moeilijk om te bewijzen dat je helemaal geen contact hebt met een ouder”, vertelt ze. DUO wil ook soepeler omgaan met studenten van wie de ouders de alimentatie niet betalen. Miché denkt dat dit een groot verschil kan maken voor studenten.
Miché heeft geen contact meer met haar vader, maar vanwege de zware bewijslast besloot ze uiteindelijk toch geen aanvullende beurs aan te vragen, vertelde ze in januari aan het Hoger Onderwijs Persbureau. “Het systeem is gericht op tegenwerking en wantrouwen”, stelde ze.
Ook rechters zijn erg streng richting studenten, zei jurist Job Buiting destijds tegen het HOP. Zo zag hij een studente die één keer contact zocht met haar moeder en die, ook al was het zonder succes, daardoor geen aanvullende beurs kreeg. GroenLinks-PvdA stelde hierover Kamervragen aan minister Bruins, die beloofde naar de “menselijke maat” van het beleid te gaan kijken.
Niet alles opgelost
De minister schrijft nu dat hij het in het algemeen makkelijker wil maken voor studenten om hun weg te vinden in de regels van DUO. Ze moeten sneller hulp krijgen of weten waar ze recht op hebben. Maar “ik wil ook eerlijk aangeven dat we nu niet alle signalen kunnen oplossen”, aldus Bruins.
Zo moeten de 17 duizend mbo’ers die jaarlijks eerder stoppen met hun studie voorlopig zelf hun lesgeld blijven terugvragen. En dat terwijl hbo’ers en wo’ers die zichzelf vroegtijdig uitschrijven wel automatisch hun geld terugkrijgen. Een oplossing zou 25 miljoen euro kosten en dat heeft Bruins niet.
Onderscheid hbo en wo
Er komt ook nog geen oplossing voor het “opvallende verschil” tussen hbo’ers en wo’ers die aan een universitaire master beginnen. Na een bachelor aan de universiteit krijgen studenten ook een basisbeurs voor een master. De vijf- a zesduizend hbo-studenten die jaarlijks aan een universitaire master beginnen, krijgen die niet.
Is dit ongeoorloofde discriminatie? De ene rechter denkt van wel, de ander van niet. De minister meldde begin dit jaar dat hij daarom in hoger beroep is gegaan. DUO heeft ondertussen verschillende oplossingen op een rijtje gezet, maar die zijn duur of ingewikkeld, of allebei.
Wat met deze en andere openstaande knelpunten gebeurt maakt de minister niet duidelijk. Ze vergen waarschijnlijk politieke keuzes van het volgende kabinet.
Punt. Of had jij nog wat?