Voorlopig gaan de proefnemingen met selectie van topstudenten en collegegelddifferentiatie aan Avans Hogeschool voorbij. Tweeëntwintig experimenten bij andere universiteiten en hogescholen krijgen wel groen licht van de commissie-Korthals, die moest adviseren over de vereiste meerwaarde van de aanvragen.
Dit voorjaar ontbrandde in de Tweede Kamer een felle discussie over de vraag welke toegevoegde waarde hogescholen en universiteiten moeten hebben om ’topstudenten’ te mogen selecteren en eventueel een hoger collegegeld in rekening te brengen. Besloten werd een commissie in te stellen onder leiding van oud-justitieminister Benk Korthals. Die moest uitzoeken welke eisen er mochten worden gesteld. Uit de tussenrapportage die de commissie deze week naar de Tweede Kamer stuurde, blijkt hoe lastig het is om te bepalen aan welke eisen topopleidingen moeten voldoen.
Volgens de kritische commissie is het vaak moeilijk te bepalen waar de grens ligt tussen meerwaarde en gemiddelde kwaliteit. ‘In veel voorstellen voor experimenten is dit niet duidelijk. De norm voor wat meerwaarde mag heten, ligt vaak niet erg hoog.’ Het zou volgens de commissie een verkeerd signaal zijn als dergelijke opleidingen een status aparte krijgen. Desalniettemin heeft de commissie sommige opleidingen in het kader van het experiment het voordeel van de twijfel gegeven.
De belangrijkste afwijzing voor Avans Hogeschool betreft de wens om te mogen experimenteren met toelatingstoetsen. De commissie adviseert negatief over deze aanvraag, omdat de beoogde tests tot doel hebben te controleren of aankomende studenten het wettelijk vereiste niveau hebben. Daarvoor zijn de experimenten niet bedoeld, luidt het oordeel. Alleen toetsen op afwijkende toelatingseisen komen in aanmerking. Dat was maar bij twee van de zestien aanvragen het geval. Avans bevindt zich met zijn afwijzing dus in een groot gezelschap.
Een andere aanvraag van Avans Hogeschool betrof de mogelijkheid om hoger collegegeld te vragen voor duale opleidingen. Die is afgewezen omdat de werkelijkheid de aanvraag heeft ingehaald. Wettelijk is inmiddels toegestaan een hoger bedrag te vragen voor duale studies.
De commissie onderscheidt vier soorten experimenten. Verreweg de meeste opleidingen (14) laten bij wijze van proef alleen studenten toe die over extra competenties beschikken.
Aan het tweede experiment met collegegeldverhoging mogen alleen opleidingen meedoen die duidelijk kunnen aantonen dat de studenten daar iets extra’s voor terugkrijgen. Van de drie aanvragen voor dit experiment worden er twee gehonoreerd.
De derde groep opleidingen combineert voorselectie met een hoog collegegeld. Vier hogescholen krijgen hiervoor toestemming. Een voorstel van het 3TU-samenwerkingsverband om een university-college voor bèta- en techniekstudies te beginnen, kan op sympathie van de commissie rekenen maar is niet goed genoeg uitgewerkt.
De vierde soort betreft de bovenvermelde experimenten met toelatingstests.
Op Wageningen Universiteit na dienden alle universiteiten aanvragen in bij de commissie-Korthals. Zeven instellingen krijgen daadwerkelijk toestemming voor proeven met selectie en differentiatie. Bij hogescholen is de behoefte om te experimenteren minder groot. Twaalf hbo-projecten werden aan de commissie voorgelegd. In zes gevallen wordt toestemming verleend. Aan de toekenningen is een subsidie van in totaal 3,5 miljoen euro gekoppeld. (TdO/HOP, FG)
Punt. Of had jij nog wat?