Ahmed Aboutaleb was dinsdagmiddag te gast bij Avans aan de Onderwijsboulevard in Den Bosch. De oud-burgemeester van Rotterdam vertelde daar aan studenten Bestuurskunde over zijn jeugd en bestuurlijke loopbaan in Nederland.
In een volgepakt atrium nam Aboutaleb eerste-, tweede- en derdejaarsstudenten mee in een groot deel van zijn leven aan de hand van vragen van derdejaarsstudent Bas Aarts en docent Petra Klap. Zij kende Aboutaleb van vroeger. Aboutaleb begon zijn verhaal vanaf het punt dat hij vanuit Marokko aankwam in Nederland, een land waar de toen vijftienjarige Aboutaleb flink aan moest wennen. ‘’Ze praatten en ontbeten hier anders, zagen er anders uit en waren gehaast’’, zei hij. ‘’Ik was het gewend om op een ezel te stappen, hier had je op Schiphol elektrische trappen. Dat vond ik heel bijzonder.’’
Motie van wantrouwen
Daarna ging het over de beginjaren van Aboutaleb in de politiek. Eerst in Amsterdam, waar hij in verschillende functies voor de gemeente werkte en later wethouder werd. In 2007 werd hij staatssecretaris Sociale Zaken. Nog voor zijn eerste debat met de Tweede Kamer plaatsvond, diende Geert Wilders een motie van wantrouwen tegen hem in. Dat deed hij omdat Aboutaleb twee paspoorten had, wat volgens hem niet kon. ‘’Verbaasd was ik niet, wel verdrietig. Ik had nog niets gedaan en de motie werd al aangekondigd. Hij haalde het niet, alleen de PVV stemde voor. Het document hangt ingelijst in mijn werkkamer, het is een historisch document’’, zei hij lachend.
Geweten
Het gastcollege ging ook over het burgemeesterschap van Aboutaleb. Van 2009 tot oktober vorig jaar was hij burgemeester van Rotterdam. Daarover stelden studenten in de zaal vragen. Zo vroegen studenten zich af waar een goede burgemeester aan moet voldoen en hoe je moeilijke besluiten kunt nemen.
‘’Een goede burgemeester heeft vele gedaantes. Die is niet alleen burgemeester, maar ook burgervader- en moeder. Ik wilde mensen bij elkaar brengen, dus ging ik de wijk in om samen te eten met bewoners. Zo wist ik wat er speelde. Ze konden me ook altijd schrijven als er iets was. Ik las álle mailtjes en reageerde er ook op.’’
De oud-bestuurder wees op het hebben van een geweten. Dat is volgens hem een goede eigenschap om te hebben bij het maken van beslissingen. ‘’De (grond)wet en verordeningen zijn leidend voor besluiten. Maar niet zelden heb je te maken met situaties waarbij de wet geen oplossing biedt. Dan heb je andere kwaliteiten nodig: het geweten. Noteer dat met dikke letters, want dat ga je nodig hebben.’’
Bewijzen
In de loopbaan van Aboutaleb ging het vaak over zijn migratieachtergrond. Een student die zelf ook een migratieachtergrond heeft, vroeg naar de obstakels voor jongeren met een migratieachtergrond in 2025. Aboutaleb: ‘’Ik heb geen verzachtende opmerking, het spijt me. Je moet je bewijzen in Nederland, harder dan alle anderen. Je moet je er bewust van zijn en strategieën uitdokteren. Helaas is dat de waarheid.’’
Speeches
Ook de twee speeches van Aboutaleb, die viral gingen, kwamen aan bod. In 2015 sprak hij zich in een televisie-interview uit na de aanslag op het satirische weekblad Charlie Hebdo, nadat een spotprent van de profeet Mohammed werd geplaatst. Daarbij kwamen twaalf medewerkers om het leven na geweld van terroristen verwant aan Al Qaida. De woorden van Aboutaleb aan mensen die zich konden vinden in de motieven van de daders waren duidelijk: ”Als het je hier niet bevalt, rot dan op”. Die woorden herhaalde hij bij een bijeenkomst in Rotterdam. Het leverde hem wereldwijde bekendheid en een uitnodiging in het Witte Huis op, bij toenmalig president Barack Obama.
In coronatijd deed hij opnieuw een toespraak, nadat er op Rotterdam-Zuid rellen uitbraken waarbij winkels werden geplunderd. Aboutaleb wendde zich streng tot de relschoppers en hun ouders. Ook deze speech ging het internet over.
‘’Dat was boosheid. Ik vind dat je in je ambt als burgemeester best mag zeggen dat je iets niet goed vindt. Politieke partijen kunnen dat minder dan een burgemeester, die lopen het risico stemmen te verliezen. Dit paste bij mijn stijl.’’
Advies
Tot slot gaf Aboutaleb studenten welgemeend advies mee voor de toekomst. ‘’Als bestuurder moet je integer zijn. Dat is van buitengewoon belang’’, zei hij, waarna een groot applaus in de zaal volgde en studenten met hem op de foto gingen.
Aboutaleb blikte na afloop terug op een mooie sessie. ‘’Het was een eer. Ik heb veel meegemaakt, het is goed dat mee te geven aan de studenten. Ik hoop dat ze er iets aan hebben in een latere stage of onderzoek, of als rijkdom voor later’, vertelde hij.
Student Bas, die Aboutaleb interviewde, vond het een geslaagde middag. ‘’Het was leuk om te doen, bijzonder om met zo’n persoon te spreken. Aboutaleb heeft veel gedaan in Nederland. Hij deelde mooie anekdotes waar studenten vast wat aan hebben.’’
Punt. Of had jij nog wat?