Nederlandse universiteiten werken samen met Israël aan 28 projecten die een militaire toepassing kunnen hebben, zegt Follow the Money. Deze projecten worden betaald door de Europese Unie. Brussel kijkt of zulke samenwerkingen mogelijk moeten blijven.
De Europese Unie stimuleert wetenschappers om over de grens te kijken, ook buiten Europa. Zo werken wetenschappers van Nederlandse universiteiten ook samen met Israëlische instellingen en bedrijven, met geld van onderzoeksprogramma Horizon Europe. Dat is geen militair onderzoek, maar kan soms wel zo gebruikt worden.
Volgens onderzoeksplatform Follow the Money gaat het in elk geval om 28 zogenaamde dual use-projecten. Daarbij is ten minste één Nederlandse universiteit betrokken en een Israëlisch bedrijf of onderzoeksinstelling. Samen krijgen die projecten 356 miljoen euro aan subsidie.
Overigens blijkt uit cijfers van de Europese Commissie dat Israël de afgelopen periode tussen de 300 tot 390 miljoen euro per jaar betaalde voor de deelname aan het onderzoeksprogramma.
Voorbeelden
De TU Eindhoven zou samen met Israëlische partners aan acht dual use-projecten werken en de TU Delft aan zeven. Die laatste werkt bijvoorbeeld aan de ontwikkeling van luchtvaarttechnologie met Israëlische vliegtuigfabrikant Israel Aerospace Industries. In een andere project kijkt de universiteit naar het verminderen van de uitstoot van vliegtuigen.
Critici willen dat universiteiten zulke samenwerking met Israël verbreken om te voorkomen dat ze op wat voor manier dan ook betrokken raken bij de oorlog in Gaza. Inmiddels heeft de Tweede Kamerfractie van Volt schriftelijke vragen gesteld over het artikel.
Nederlandse universiteiten benadrukken in hun reactie aan Follow the Money dat het onderscheid tussen civiel en militair onderzoek ingewikkeld is. Zo zegt de TU Delft dat het niet kan controleren of onderzoek uiteindelijk een militaire toepassing krijgt.
Bovendien is het erg lastig voor universiteiten om samenwerkingsprojecten met Israël stop te zetten. Universiteiten kunnen honderdduizenden euro’s aan subsidie verliezen en riskeren bovendien rechtszaken.
Onderzoek associatie
Israël is relatief succesvol in het verkrijgen van beurzen. In de afgelopen twintig jaar heeft het in totaal ruim 3 miljard euro aan onderzoeksgeld ontvangen, stelt Follow the Money.
Het is de vraag of dat zo blijft. Op Nederlands initiatief besloot de Europese Commissie twee weken geleden dat zij de samenwerking met Israël gaat onderzoeken. Dat zou het einde kunnen betekenen van het associatieverdrag met het land. Dat komt bijna neer op een “doodvonnis” voor de Israëlische wetenschap, zei de president van de Israëlische Academie van Wetenschappen erover.
Punt. Of had jij nog wat?