Ze gaan wel stemmen, zeggen studenten bij een levendig verkiezingsdebat in Amsterdam over mbo en hoger onderwijs. Maar na afloop weten ze nog steeds niet op welke partij.
Moet de basisbeurs omhoog? Moeten alle studenten een stagevergoeding krijgen? En mag de overheid zich bemoeien met de studiekeuze van jongeren?
Over zulke vragen gaat woensdagavond ‘De student kiest’, een verkiezingsdebat speciaal voor mbo-, hbo- en wo-studenten. Zo’n drie- à vierhonderd van hen zijn ervoor naar de aula van de Vrije Universiteit Amsterdam gekomen.
Zes partijen doen mee aan het debat: regeringspartij VVD en oppositiepartijen CDA, D66, GroenLinks-PvdA, SP en JA21. Ook BBB en PVV waren uitgenodigd, maar die wilden niet komen.
Basisbeurs
De studenten in de zaal mogen met zitten en opstaan ook hun mening geven over stellingen. Ze vinden bijvoorbeeld vrijwel allemaal dat de basisbeurs omhoog moet. D66, SP en GroenLinks-PvdA zijn daar ook voor. SP wil zelfs nog verder gaan en uiteindelijk ook het collegegeld afschaffen.
Maar CDA, VVD en JA21 kijken er anders tegenaan. De oorzaken van de financiële problemen onder studenten zijn breder dan de basisbeurs, zegt Harmen Krul van het CDA: “De woonlasten zijn gigantisch hoog en je kunt niet meer normaal boodschappen doen in de supermarkt.” Daar wil hij liever iets aan doen.
“Het is een goed idee om de kamerhuur omlaag te brengen”, zegt Jan Paternotte van D66, “maar dat is nog niet gelukt.” Daarom wil hij toch de beurs verhogen (wat al tijdelijk was gebeurd in het vorige kabinet) en ook huurtoeslag voor studentenkamers mogelijk maken.
Volgens Cynthia Gordijn, op de kieslijst voor JA21, moeten er gewoon minder buitenlandse studenten naar Nederland komen. Dan kunnen Nederlandse studenten weer vaker een betaalbare kamer vinden, is haar redenering.
Stagevergoeding
Mikal Tseggai van GroenLinks-PvdA stipt steeds de stagevergoeding voor studenten aan en raakt daarmee een gevoelige snaar. Uit de zaal komt een voorbeeld van een jongen die ’s morgensvroeg in de Albert Heijn werkt en overdag onbetaald stageloopt in het onderwijs. Volgens Tseggai zou een stagevergoeding verplicht moeten zijn.
Queeny Rajkowski van de VVD vindt wel dat iedereen een stagevergoeding zou moeten krijgen, “maar niet dat we het wettelijk moeten vastleggen”. Want er zijn uitzonderingen, legt ze uit. Sommige bedrijven hebben het financieel zwaar. Als een bakker een stagiair moet begeleiden, dan kost dat tijd en moeite. Als hij die stagiair dan ook nog moet betalen, dan zal hij die stageplaats niet meer aanbieden.
Natuurlijk wil Tseggai die bakker ook niet in de problemen brengen, antwoordt ze. Daarom heeft haar partij samen met het CDA een publiek-privaat stagefonds voorgesteld: een geldpotje voor zulke gevallen.
Verder ging het over de bezuinigingen van dit kabinet, discriminatie van mbo’ers, vrije studiekeuze voor jongeren en meer. Opvallend genoeg noemde helemaal niemand de pro-Palestijnse demonstraties in het hoger onderwijs.
Reacties
Na afloop zegt een student bestuurskunde dat het debat zijn vertrouwen in de politiek niet heeft bevorderd: “Er valt overal wel iets voor te zeggen, en dan gaan ze elkaar persoonlijk afvallen. Dat is voor mij een groot punt: om te stemmen heb ik vertrouwen nodig. Ze gaan er gewoon nooit uitkomen met zijn allen.” Hij neigt naar de VVD, maar vindt eigenlijk ook dat er een verplichte stagevergoeding zou moeten komen.
Een studente klinische psychologie ‘zweeft’ nu iets minder dan vooraf, zegt ze. “Ik zit bijna aan het einde van mijn studie, ik heb er zelf niet veel aan als de basisbeurs verhoogd wordt. Maar ik denk ook in het belang van anderen. Daarom ben ik er toch voor.” Ook de stagevergoeding vindt ze een belangrijk onderwerp: “Het verschil tussen arm en rijk komt erin naar voren.”
Een Utrechtse student natuurkunde en scheikunde, actief voor GroenLinks-PvdA, vond het een mooi debat. “Er was wel echt een strijd van ideeën. Natuurlijk vond ik het punt van mijn eigen partij belangrijk, over de stagevergoedingen. Maar je moet ook kritisch blijven. De VVD hamerde op de economische realiteit van een stagevergoeding. Daar moet je ook oog voor hebben.”
Een andere studente huurt zelf geen kamer en wist niet dat het zo duur is geworden. “Dat vond ik wel interessant.” Ze vindt het goed dat de politici zich in studenten inleven. “Dat moeten wij ook doen. We moeten ons inleven in studenten van het mbo of bijvoorbeeld studenten op kamers. Ik stem niet alleen voor mijn eigen portemonnee.”
Er zijn ook studenten die al eens eerder mochten stemmen. Een van hen is 22 jaar en zegt: “Bij de vorige verkiezingen was ik er nog niet zo mee bezig en heb ik gewoon zo’n stemwijzer ingevuld. Maar er staat nu zoveel op het spel. Ik ben pas net begonnen met studeren en ik merk nu hoeveel ervan afhangt. Het huidige kabinet denkt heel anders dan ik. Ik heb echt het gevoel dat ik me er nu tegenaan moet bemoeien.”
Dat gaf ook Harmen Krul van het CDA het publiek in zijn slotwoord mee: ga stemmen, want als jij je niet met de politiek bemoeit, bemoeit de politiek zich wel met jou.
Punt. Of had jij nog wat?