Berichten op je telefoon, binnenkomende e-mails en leuke filmpjes: ze kunnen je werk nogal verstoren. Ioanna Katidioti onderzocht in haar proefschrift waarom mensen zich laten afleiden. Wat blijkt? Je brein creëert daar zelf de ruimte voor.
Katidioti promoveerde woensdag bij de Rijksuniversiteit Groningen. Voor haar onderzoek deed ze verschillende experimenten waarin proefpersonen bewust werden afgeleid. Eerst kregen ze de opdracht productinformatie op te zoeken op internet. Ondertussen verschenen er steeds chatberichten in het scherm. Conclusie? De meeste proefpersonen maakten eerst keurig hun taak af. Een rationele keuze, noemt Katidioti dat.
Maar wanneer het internet traag was, begonnen de proefpersonen eerder op de berichten te reageren. ‘Daardoor vergaten ze belangrijke informatie’, zegt Katidioti, ‘en deden ze langer over hun taak. Ze handelen dan niet meer rationeel.’
Kattenfilmpje
In het tweede experiment voerden de proefpersonen een taak uit terwijl er in een hoek van het beeldscherm een leuk kattenfilmpje werd getoond. De helft van de deelnemers kreeg een visuele taak. Hoe moeilijker die was, hoe minder ze naar het filmpje keken. De andere helft moest een wiskundige formule oplossen. Zij keken juist méér naar het filmpje naarmate de taak lastiger werd.
Katidioti leidt daaruit af dat het visuele systeem onbelast is terwijl het brein bezig is de formule op te lossen. ‘Het lijkt er dus op dat de afleidingen plaatsvinden in een deel van het cognitieve systeem dat niet bezet is.’
Energie
Uit het onderzoek blijkt verder dat het je hersenen meer energie kost om zélf te besluiten het werk te onderbreken, dan wanneer de keuze voor je wordt gemaakt door bijvoorbeeld een binnenkomend berichtje. Katidioti: ‘Het brein is zeer actief vóór de zelf-onderbreking. Die keuze kost je hersenen dus blijkbaar “processor-tijd”.’
De onderzoeker ziet wel wat in een app die mensen het werk op het juiste moment laat onderbreken. Tot het zover is, moeten we de onderbrekingen zelf doseren. ‘Het is niet mogelijk kattenvideo’s kijken helemaal te vermijden’, besluit ze, ‘maar we kunnen wel het kijkgedrag reguleren.’
Punt. Of had jij nog wat?