Eigenlijk horen we het continu: van sociale media worden we doodongelukkig. Toch blijven we massaal actief. Maar wat gebeurt er met het geluksgevoel van mensen die resoluut met Facebook kappen? Voor het eerst is daar grootschalig onderzoek naar gedaan.
De resultaten van de gerenommeerde universiteiten van Stanford en New York wijzen uit dat Facebookgebruikers zich significant beter voelden toen ze een maand lang op sociale media-rantsoen gingen. The Welfare Effects of Social Media, zoals de naam van de studie luidt, wordt gezien als een van de meest baanbrekende onderzoeken naar sociale media. Aan het experiment deden ruim 2844 fanatieke gebruikers mee. De helft van hen werd een hele maand op rantsoen gezet. Alle gebruikers, óók degenen die Facebook dagelijks bleven gebruiken, moesten regelmatig per sms allerlei vragen over hun geluksgevoel beantwoorden.
Lees ook: Studenten op smartphone-dieet in De kleine filosofie van de digitale onthouding
Minder stress
Om de naleving te garanderen, werden de proefpersonen betaald en hun accounts gecontroleerd. De gebruikers die op rantsoen waren, gaven aan dat ze zich beter konden ontspannen, veel minder vaak last hadden van dips en angsten en hun vrienden en familie vaker zagen, wat ze op den duur een blijer gevoel opleverde. De proefpersonen hadden ook een positiever zelfbeeld zonder sociale media.
“Het zijn kleine verbeteringen in het gelukgevoel, maar ze zijn wel significant”, concluderen de Amerikaanse onderzoekers in het rapport.
Waarom Facebook en andere sociale media ons ongelukkiger maken, hangt samen met verschillende factoren. Het online lezen over anderen leidt soms tot negatieve gevoelens over onszelf omdat we geneigd zijn ons met anderen te vergelijken. Een andere theorie stelt dat we minder vaak écht contact met anderen zoeken, met als gevolg dat we ons eenzamer voelen. Digitale interactie kan echte interactie immers niet helemaal vervangen.
Nepnieuws
Verschillende voormalige hooggeplaatste Facebookmedewerkers hebben de afgelopen jaren laten weten spijt te hebben van hun bijdragen aan het sociale netwerk. Zo is er voormalige topbestuurder Chamath Palihapitiya die zegt dat de verslavende beloningen van Facebook verwoesten hoe de samenleving werkt. Er ontstaat minder debat, mensen werken minder samen en het systeem van Facebook stimuleert nepnieuws. Een andere topbestuurder is Sean Parker, een van de mannen die Facebook echt groot maakten. Hij zei dat Facebook de kwetsbaarheden van mensen uitbuit. “God mag weten wat het doet met de hersenen van onze kinderen.”
Een groeiend aantal mensen kiest ervoor om Facebook definitief te verwijderen, maar die trend geldt niet voor Instagram. En over Instagram en Snapchat zijn wetenschappers ook niet mild. Een onderzoek onder zo’n 1500 Britse jongeren tussen de 14 en 24 jaar stelt dat de twee platfoms zelfs kunnen leiden tot een negatiever lichaamsbeeld en dat ze de slaapkwaliteit negatief beïnvloeden. Daar komt ook nog FOMO bij: Instagram en Snapchat stimuleren onze angst om dingen te missen.
Moeite met je detox? Avansstudent en techkenner Chris Schoonens to the rescue!
Wees je bewust van je schermtijd
Allereerst is het goed om je bewust te worden van je smartphonegebruik. Zowel iOS als Android bieden hiervoor mogelijkheden. Zo zit in iOS 12 standaard de functie ‘Schermtijd’, die meet hoe lang je welke app gebruikt (zie dit artikel voor meer info). Bij Android zit dit niet standaard ingebouwd, maar zijn er wel een hoop apps die ongeveer dezelfde functionaliteit hebben als Schermtijd. Zenscreen is een van mijn favorieten. Net als in iOS biedt het je ook de mogelijkheid om middels waarschuwingen of zelfs blokkades van apps je schermtijd te verminderen
Niet storen!
Een van de meest verslavende elementen van smartphones zijn notificaties. Net als met het eten van chocola (of iets anders dat je heel erg lekker vindt), maakt een notificatie het gelukshormoon endorfine in je hersenen aan. Een goede stap om je smartphone en social media verslaving een halt toe te roepen is dan ook het gebruik van de ‘do not disturb’ modus. Deze modus stopt de geluiden (en trillingen!) die notificaties maken. Geen nood: zowel iOS als Android bieden de mogelijkheid om toch meldingen te krijgen van bijvoorbeeld telefoontjes
Weg ermee
Als je nog drastischer wilt zijn, kun je de social media apps van je smartphone verwijderen. Zowel Instagram als Facebook zijn immers ook prima op je laptop te gebruiken (helaas geldt niet voor Android). Sommige Android-telefoons bieden de mogelijkheid om apps in een tweede, (beveiligde) omgeving op je telefoon te installeren, daarmee kost het al veel meer moeite om iedere keer snel even je Instagram te checken.
Punt. Of had jij nog wat?