Sterrenstatus en wangedrag in Leiden: ‘Wetenschap heeft zelfde probleem als NPO’

Dankzij haar ‘sterrenstatus’ kon een Leidse hoogleraar jarenlang over de schreef gaan. De problemen in de wetenschap en de publieke omroep lijken op elkaar, vindt bestuursvoorzitter Annetje Ottow van de Universiteit Leiden.

In april maakte de universiteit bekend dat een hoogleraar en haar partner vanaf de jaren negentig een schrikbewind hebben gevoerd. Ze maakten zich schuldig aan machtsmisbruik, manipulatie en schending van de wetenschappelijke integriteit. Ze lieten bijvoorbeeld hun namen op andermans publicaties zetten.

Universiteitsblad Mare beschrijft de ‘wildwesttaferelen’ van het stel uitgebreid, zoals de diefstal van tanden uit een schedel in een depot waar ze officieel geen toegang toe hadden. De universiteit wil de hoogleraar, prominent archeoloog Corinne Hofman, ontslaan. Haar partner, die aan dezelfde faculteit hoofddocent was, is al met pensioen. 

Transparant
Maandag publiceerde de Universiteit Leiden het volledige onderzoeksrapport over het echtpaar. Dat is misschien ongebruikelijk, zegt bestuursvoorzitter Annetje Ottow in een bericht op de website van de universiteit, maar ze hoopt dat anderen er lessen uit kunnen trekken.

Uit het rapport blijkt dat de universiteit al in de jaren negentig meldingen kreeg over Hofman en haar partner. Die pakte de universiteit niet op, schrijft de onderzoekscommissie. Hofman werd in 2013 zelfs benoemd tot decaan van haar faculteit.

Hofman was volgens het rapport een uitstekend wetenschapper: gedreven, doelgericht, ambitieus, efficiënt, en een goede netwerker. In 2014 kreeg ze de Spinozapremie, de belangrijkste wetenschappelijke onderscheiding van Nederland.

“Er is in de wetenschap te veel aandacht en bewondering voor individuele prestaties”, reageert bestuursvoorzitter Ottow vandaag in NRC. Ze waarschuwt tegen persoonsverheerlijking. “Daarin zie ik een duidelijke parallel met de publieke omroep.”

DWDD
Bij het programma De Wereld Draait Door droeg de enorme populariteit van de presentator eraan bij dat diens grensoverschrijdende gedrag jarenlang kon voortduren.

Ook de wetenschap kent het probleem van de sterrenstatus, meent de Leidse onderzoekscommissie onder leiding van universitair docent arbeidsrecht Yvonne Erkens. Zij vindt dat “succesvolle wetenschappers bescherming verdienen, niet in de laatste plaats tegen zichzelf”.

Collega’s en bestuurders moeten moeilijke gesprekken voeren met hun sterwetenschappers over de risico’s die bij de verworven status komen kijken, is een van de aanbevelingen. Ook moeten bestuurders zorgen dat zulke sterwetenschappers met beide benen op de grond blijven staan.