Stagiairs moeten een eerlijke beloning krijgen, klinkt het steeds vaker. En een mbo’er zou eigenlijk dezelfde vergoeding moeten krijgen als een hbo’er of wo’er. Maar wat betalen hogescholen zelf aan studenten die bij hen stagelopen?
Bijna alle studenten van mbo- en hbo-opleidingen moeten stagelopen. Daar leren ze veel van, maar ze verrichten ook arbeid. Soms moeten studenten fulltime aan de slag en hebben ze nauwelijks tijd voor een bijbaan.
Dat laatste steekt. Want sommige studenten kunnen zonder bijbaan gewoonweg niet rondkomen. De huren zijn torenhoog, de boodschappen zijn duur en het collegegeld bedraagt meer dan 2.600 euro.
In de politiek is er aandacht voor. Sommige partijen (zoals verkiezingswinnaars D66 en CDA) willen een stagevergoeding verplichtstellen, terwijl andere (zoals VVD en JA21) bang zijn dat kleine bedrijven dan geen stageplaatsen meer aanbieden.
Ongelijke vergoedingen
Laten we eens kijken naar de hogescholen zelf. Zij sturen niet alleen stagiairs op pad naar andere instellingen en bedrijven. Ze hebben zelf óók stagiairs op hun afdelingen rondlopen, bijvoorbeeld bij de administratie, de beveiliging of de personeelsafdeling. Welke vergoeding bieden zij?
We hebben het bij alle 36 hogescholen nagevraagd en dertig gaven er antwoord. De uitkomst: ze betalen lang niet allemaal hetzelfde. En ze discrimineren ook weleens naar opleidingsniveau.
Uitschieters
Het goede nieuws is dat alle dertig onderzochte hogescholen een stagevergoeding bieden. Twintig maken daarbij géén onderscheid naar opleidingsniveau. De gemiddelde stagevergoeding is bij die hogescholen 444 euro en dat bedrag zit ruim boven het landelijk gemiddelde voor mbo’ers (250 euro) en hbo’ers (380 euro).
Uitschieters naar boven zijn NHL Stenden (750 euro) en de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten (775 euro). De Marnix Academie en Hogeschool Iselinge bungelen met gemiddeld 250 euro per maand onderaan.
Onderscheid
Tien hogescholen maken wél onderscheid naar opleidingsniveau. Bij de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen bijvoorbeeld krijgen mbo’ers tussen de 75 en 250 euro (afhankelijk van stageduur en leerjaar), terwijl hbo-studenten daar 200 à 400 euro kunnen ontvangen.
De Hanzehogeschool werkt met een minimum en maximum. Die noemt bedragen tot 250 euro voor mbo’ers, terwijl universitaire stagiairs bij deze hogeschool tussen de 200 en 500 euro krijgen.
Vooral mbo-studenten zijn de dupe van een onderscheid naar opleidingsniveau. Mbo-stagiairs ontvangen bij deze tien hogescholen gemiddeld 206 euro en dat is dus laag vergeleken met het landelijk gemiddelde van 250 euro.
Daardoor loopt het ook behoorlijk uiteen wat een mbo’er ontvangt. Bij ArtEZ in Zwolle krijgt een mbo-stagiair 275 euro, terwijl de Hogeschool van Amsterdam (die geen onderscheid maakt) bijna het dubbele betaalt: 500 euro.
“Graag aansluiten”
Studentenorganisatie ISO pleit voor een minimale vergoeding van 560 euro en vindt de grote verschillen tussen de hbo-instellingen oneerlijk. “Het is een goed begin dat er hogescholen zijn die dit bedrag, of zelfs hoger bieden”, zegt voorzitter Sarah Evink. “We zouden graag zien dat de andere hogescholen zich hierbij aansluiten.”
Volgens de cao voor hogescholen komt de stagevergoeding tot stand in overleg met de personeelsgeleding van de medezeggenschapsraad (en niet met de studenten in de raad). Dit overleg geeft hogescholen kennelijk veel vrijheid om een eigen koers te varen.
Als we ernaar vragen, reageert de Vereniging Hogescholen summier. Er is “ruimte voor maatwerk” en dat vindt de vereniging juist goed.
Het inmiddels demissionaire kabinet geeft sociale partners tot 2027 de tijd om afspraken over stagevergoedingen in de cao op te nemen. Nu is dat in slechts 20 procent van de cao’s het geval. Als de vooruitgang onvoldoende is, kan er een verplichte minimumvergoeding worden ingevoerd.
Aanpassen
De hbo-instellingen kennen de discussie rond stagevergoedingen ook. De Hanzehogeschool overweegt alle vergoedingen binnenkort gelijk te trekken. De Hogeschool Leiden ook: “Er is op dit moment nog sprake van een onderscheid in vergoedingen voor de verschillende opleidingsniveaus. We zijn ermee bezig om dat aan te passen.”
Avans merkt op dat bedragen verhoogd kunnen worden indien nodig, maar dat lijkt vooral een kwestie van vraag en aanbod: “De directie van een organisatieonderdeel kan bij het moeizaam invullen van een stageplaats positief afwijken van de bedragen.”
Goed voorbeeld
De minister van Onderwijs in het vorige kabinet, Robbert Dijkgraaf, vergeleek het vervolgonderwijs met een waaier in plaats van een ladder. Mbo is niet lager dan hbo of wo, maar ligt ernaast als in een waaier. Je moet geen nodeloos onderscheid maken naar opleidingsniveau.
Die zienswijze werkt door in de discussies over stagevergoedingen. Het Rijk en aanverwante organisaties (zoals het rijbewijzeninstituut CBR en de rechtspraak) geven het goede voorbeeld met een vaste stagevergoeding van 775 euro, ongeacht opleidingsniveau.
Uit een inventarisatie blijkt dat ook 93 procent van de gemeenten geen onderscheid tussen mbo, hbo en wo meer hanteert, hoewel daar de gemiddelde vergoeding (430 euro) wel een stuk lager is dan bij het Rijk.
Politiek
De verkiezingen zijn net voorbij en het ziet ernaar uit dat D66 en CDA gaan regeren. Ze willen dan waarschijnlijk een verplichte stagevergoeding regelen, met uitzonderingen voor bedrijven die anders zouden afhaken. Er komt wellicht een publiek-privaat stagefonds om in zulke gevallen toch een vergoeding te bieden.
Maar dat is toekomstmuziek. Voordat er een nieuw kabinet zit, zijn we maanden verder en een wetswijziging duurt ook al snel een jaar of langer. Tot die tijd zijn stagiairs dus afhankelijk van de goodwill van hun stage-aanbieder.
Punt. Of had jij nog wat?