Fargonda Azizi: ‘Tegen mij zeiden ze: ‘Je bent te ambitieus”

Op welke manier beïnvloedt afkomst je levensloop? Dat zoeken we uit in een serie interviews waarin Avansstudenten met een migrantenachtergrond centraal staan. Fargonda Azizi is derdejaarsstudent Business IT & Management. “Pas toen ik uit huis ging leefde ik voor mezelf.”

Hoe kwam je in Nederland terecht?
“Mijn vader vroeg gezinshereniging aan. Hij woonde al tien jaar in Nederland, ik kwam hier in 2003 met mijn moeder, broers en zus vanuit Afghanistan heen. Ik was toen negen jaar oud en had nog nooit op school gezeten.”

Kon je wel lezen en schrijven?
“Nee. Wij leefden onder het regime van de Taliban. Meisjes en vrouwen mochten niet naar school. En mijn moeder had zelf ook geen onderwijs genoten, dus ze kon me geen les geven.”

Hoe haalde je die achterstand in?
“In Den Haag kreeg ik veel bijles. Nederlands werd er echt ingeramd. Maar ik vond geen aansluiting bij andere kinderen. De meesten waren het gewend om naar school te gaan. Zij hadden geen leerachterstand. Als kind voel je het heel goed als je anders bent. Ik paste niet tussen de Nederlandse kinderen, maar ook niet tussen biculturele kinderen. Ik had nog nooit op een echte school gezeten. Maar ik heb wel altijd mijn best gedaan want ik wilde mijn ouders trots maken. Ik was heel ambitieus. Veel mensen vonden me hoogmoedig. Er werd dan gezegd: ‘Hoe wil je met zo’n achterstand ooit studeren?’’

Je hebt je niet tegen laten houden.
“Ik heb keihard gewerkt om alles in te halen, zelfs toen mijn moeder overleed. Ik was achttien en had het er heel moeilijk mee. Eigenlijk was mijn moeder de enige die altijd in me geloofde.”

‘Ik werd een soort moederfiguur voor mijn broers’

Lijk je op je moeder?
“Ja, zowel qua uiterlijk als innerlijk. Mijn moeder had veel strijdlust, ik heb dat ook. Toen zij overleed moest ik thuis opeens al haar taken overnemen. Ik werd een soort moederfiguur voor mijn broers en hielp mijn vader bij het huishouden.”

Dat moet zwaar geweest zijn.
“Ja dat was het. Ik heb het altijd oneerlijk gevonden dat vrouwen zich als eerste moeten opofferen in elke situatie. Ik heb een fijne familie en ik ben dol op mijn vader. Mijn broers en zus zijn ook heel lief. Maar ik droeg op mijn achttiende veel verantwoordelijkheid. Pas toen ik uit huis ging leefde ik voor mezelf.”

Lees meer interviews uit deze rubriek
Elsa Röttjers: ‘Ik ken totaal geen gêne’
Ksenia Koetilova: ‘Zodra mensen horen dat ik uit Wit-Rusland kom, beginnen ze over drank’
Austine Were: ‘Jongens spiegelen zich aan hun vader, maar ik weet niet wie mijn vader is’

Wanneer ging je uit huis?
“Ik wilde eigenlijk op mijn twintigste weg om te studeren in Tilburg. Maar ik kon het niet over mijn hart verkrijgen om mijn vader achter te laten. Ik voelde me verantwoordelijk voor hem. Later deed ik het alsnog, op mijn 21e. Ik moest voor mezelf kiezen. Dat snapte hij uiteindelijk wel. Mijn vader vindt het heel belangrijk dat ik mijn diploma haal. Wij zijn niet voor niets naar Nederland gevlucht. Ik probeer hier alle kansen die ik krijg aan te pakken.”

Krijg je genoeg kansen in Nederland?
“Zeker weten. Iedereen die hard werkt krijgt kansen. Ik denk sowieso in kansen, niet in problemen. Dat heeft mijn vader me meegegeven.”

Bij jou thuis deden ze niet moeilijk omdat je uit huis ging?
“Voor een vrouw met mijn afkomst is het niet makkelijk om zulke beslissingen te maken. Ik heb geluk dat mijn vader hoogopgeleid is en een beetje begrijpt hoe de wereld in elkaar zit. Maar ook voor mij was het een gevecht. Ik denk wel dat vrouwen meer zelf in de hand hebben dan ze denken. Als jij niet opkomt voor jezelf, dan verandert er niks. Je moet je eigen ketenen afschudden.”

‘Vrouwen onderschatten zichzelf vaker dan mannen’

Het is niet voor iedereen zo makkelijk.
“Bij mij is het ook niet vanzelf gegaan, maar het is me wel gelukt. Ik probeer te zeggen dat je verandering voor een deel zelf in de hand hebt.”

Je doet Business IT & Management. Zijn er genoeg vrouwen op jouw studie?
“Zeker niet. Ik zit al acht jaar in de ICT-wereld, dat is er een van mannen.”

Hoe komt dat denk je?
“Vrouwen onderschatten zichzelf vaker dan mannen. En ik denk dat veel mensen nog steeds denken dat carrière maken meer voor een man is dan voor een vrouw.”

Zelfs in Nederland?
“Ook hier denken veel mensen zo. De financiële zelfstandigheid van vrouwen heeft minder prioriteit dan die van mannen. Het is een leuk extraatje, maar een vrouw offert haar carrière  sneller op voor een gezin dan een man. Het zou goed zijn als vrouwen zich eerst op hun zelfontplooing zouden focussen en dan pas op een eventueel gezin.”

Wat wil je precies doen na je studie?
“Ik zou graag als business analist aan de slag gaan. En het liefst heb ik later ook een soort emancipatiebureau waarmee ik vrouwen advies geef om meer uit zichzelf te halen. Ik wil vrouwen een stem geven. Tegen mij zeiden ze: ‘Je bent te ambitieus’. Maar ik bleef in mezelf geloven. En kijk waar ik nu sta.”

Zijn jouw Afghaanse wortels belangrijk voor je?
“Absoluut. Mijn Afghaanse achtergrond zie je in van alles terug. In mijn naam, in het eten dat ik kook en bepaalde normen en waarden. Ik vind respect en familie belangrijk, dat is nauw verweven met de Afghaanse cultuur. Maar ik voel me heel erg thuis in Nederland. Mijn Afghaanse en Nederlandse identiteit zitten elkaar niet in de weg.”

Koningin Máxima zei: ‘De Nederlander bestaat niet.’ Wat vind jij van die uitspraak?
“Ik ben het niet helemaal eens met de koningin. Iedereen heeft het recht om zich te identificeren met een specifieke stam of groep. Dat zeg ik vanuit mijn eigen perspectief als Afghaanse vrouw. Hoe Nederlands ik me ook voel, niemand mag mijn Afghaanse roots van me afpakken. Dat geldt ook voor Nederland en Nederlanders. Identiteit mag je niet ontkennen.”